Diabetim

asd

diabetim — Wed, 05 Jan 2022 11:23:05 +0000

asd diabetim Wed, 01/05/2022 - 14:23

Diabet və hamiləlik

diabetim — Wed, 03 Aug 2022 14:09:09 +0000

Diabet və hamiləlik diabetim Wed, 08/03/2022 - 17:09

accordion open

title

Diabet və hamiləlik

useful_content

Hamiləlik və diabet

Dünyaya uşaq gətirmək qərarı hər bir cütlüyün həyatında ən vacib qərarlardan biridir. Hamiləlik qadına xoş emosiyalar bəxş etməklə yanaşı, həm də ailədə sevinc dolu yeni mərhələnin başlanğıcına səbəb olur. Bununla yanaşı, unutmayaq ki, hər yeni hamiləliyin gedişatı tam fərqli, hətta ağırlaşmalarla ola bilər. Diabeti olan qadınlar üçün (tip 1, tip 2, həmçinin hestasion diabeti inkişaf edən qadınlar) hamiləlik diqqətli planlaşdırma və hazırlıq tələb edir. Hamiləlik dövründə diabet uşağın sağlam doğulmasının mümkünlüyünü istisna etmir, amma dölün bətndə daşınması üçün sizdən orqanizmin hazırlanmasına yönəlmiş xüsusi ehtiyat tədbirlərin görülməsini tələb edir.

Diabetin tipindən asılı olmayaraq, həm hamiləlik dövründə, həm hamiləlikdən əvvəl qanda şəkərin səviyyəsini diqqətlə yoxlamaq lazımdır. Bu, Sizdə və uşağınızda mümkün ağırlaşmaların meydana gəlmə riskini azaltmağa kömək edəcək. Həkiminiz hamiləliyi planlaşdırmağa Sizə kömək edəcək, Sizə lazım olan məlumat və dəstəyi verəcək. Bundan başqa, o, qan şəkərinə nəzarətin yaxşılaşdırılmasına və insulin dozanızın tənzimlənməsinə kömək edəcək. Hamiləlik dövründə həb şəklində şəkərsalıcı dərmanlar qəbul etmək qadağandır, çünki onlar dölə potensial zərər verə bilər. Buna görə diabeti olan qadınlara hamiləlik dövründə yalnız insulin inyeksiyalarını vurmağa tövsiyyə olunur.

Araşdırmalar sübut edib ki, sağlam uşaq dünyaya gətirməyə mane olan amil anada diabetin olması deyil, yüksək qan şəkəridir. Buna görə də, hamiləliyin uğurlu nəticələnməsi üçün diabeti olan qadınlar qan şəkəri səviyyəsini mümkün qədər normal səviyyəyə gətirməlidirlər.

Lakin heç kim hər şeyin asan və sadə olacağına söz vermir. İlk növbədə, diabeti olan, xüsusən də özünə qeyri-müntəzəm olaraq nəzarət edən və/və ya hər 3 ayda bir dəfə qlikohemoqlobini yoxlatmayan (normal HbA1C <6,4%) qadınlarda planlaşdırılmamış hamiləlik istisna edilir. Qadının hamilə olduğunu bilməsi 6-7 həftə çəkə bilər; bu müddət ərzində döl demək olar ki, tamamilə formalaşmış olur: onun beyni, onurğası, bağırsaqları, ağciyərləri, ananın qanı ilə birlikdə tənzimlənən qan dövranına sahib ürəyi olur. Ananın diabeti dekompensasiya vəziyyətindədirsə, uşaqda da qan şəkəri səviyyəsi artır. Hiperqlikemiya, döldə orqanlarının yaranmasına təsir göstərə biləcək metabolik proseslərin pozulmasına səbəb olur. Buna görə də, dölün anadangəlmə qüsurları kimi təhlükəli ağırlaşma, hamiləlik faktının müəyyən edilməsindən əvvəl də inkişaf edə bilər. Yüksək qan şəkəri fonunda baş verən hamiləlik, anada diabetik ağırlaşmaların sürətli inkişafına və proqressivləşməsinə səbəb olur. Nəticədə, planlaşdırılmamış hamiləlik həm ana, həm də körpə üçün təhlükəli hesab edilir.

DİABETLİ QADINLARDA HAMİLƏLİK ƏVVƏLCƏDƏN PLANLAŞDIRILMALIDIR!

Hamiləliyə hazırlıq prosesi mayalanmadan ən azı 3-6 ay əvvəl başlanılmalıdır. Yəni, bu müddət ərzində qandakı şəkərin səviyyəsini gündə 7-8 dəfə və ya daha çox ölçərək faktiki olaraq mükəmməl kompensasiyaya nail olmaq lazımdır. Unutmayın ki, hamiləlikdən əvvəl kompensasiya nə qədər davamlı və yaxşı olarsa, onun uğurlu nəticələnməsinə dair ümid bir o qədər çox olar.

HAMİLƏLİK DÖVRÜNDƏ QANDA HBA1C SƏVİYYƏSİ

Fiziki işin intensivliyindən və qida qəbulundan asılı olaraq tez-tez dəyişən normal qan şəkəri səviyyəsinin göstəricilərindən fərqli olaraq, qlikohemoqlobin (HbA1c) səviyyəsi yavaş-yavaş dəyişir ki, bu da diabetin müalicəsinin uğurunu qiymətləndirmək üçün bu göstəricinin etibarlılığını təmin edir. Məhz bunun sayəsində HbA1c analizi ilk trimestr ərzində diabetin idarə edilməsinin əsas göstəricisi hesab olunur. Əgər Siz şəkərin səviyyəsini aşağı salan həblər qəbul edirsinizsə, həkiminiz mayalanmadan bir neçə ay əvvəl insulin inyeksiyalarına keçməyə Sizə kömək edəcək. Narahat olmayın, bu proses yalnız körpə doğulana qədər və laktasiya dövründə davam edəcək. Hamiləlik bədən üçün böyük bir yükdür, buna görə də sağlamlığınıza zərər verməyəcəyinə əmin olmaq üçün bir sıra mütəxəssislərlə məsləhətləşmək mütləqdir.

Bunun üçün tələb olunur:

Endokrinoloqun konsultasiyası.
Ginekoloq tərəfindən kompleks müayinə, sidik-cinsiyyət infeksiyaların əsaslı müalicəsi.
Oftalmoloqun konsultasiyası və göz dibinin müayinəsi. Zərurət yarandıqda – lazer fotokoaqulyasiyası (göz dibinin patoloji cəhətdən dəyişilmiş damarlarının partlamasının və qanaxmanın qarşısını almaq üçün onların yandırılması).
Böyrək funksiyalarının dəqiq müayinəsi.
Nevropatoloq, kardioloq və terapevtin konsultasiyaları.

Bütün bunlar diabet və digər xəstəliklərin mövcud ağırlaşmalarını sabitləşdirmək üçün lazımdır. Əgər Siz daimi şəkildə başqa xəstəliklərə və ya diabetin ağırlaşmalarına qarşı dərman qəbul edirsinizsə, qabaqcadan həkimdən onların dölə təsiri və lazım olduqda, onları nə ilə əvəz edə biləcəyiniz barədə məlumat alın.

Hamiləliyə nisbi əks göstərişləri var:

Diabetin dekompensasiyası, НbА1С > 6,3 %.
Qlikemiyanı müstəqil şəkildə idarə edə bilməmə.
Sidik- cinsiyyət infeksiyası.

Hamiləlik aşağıdakı hallarda əks göstərişdir:

Ürəyin işemik xəstəliyi.
Böyrək çatışmazılığı: proteinuriya (sidikdə zülal) > 2 q/gündə, qanda kreatinin səviyyəsinin yüksək olması.
Ağır qastroenteropatiya: qastroparez, ishal.

Beləliklə, Siz ailə üzvlərinin və yaxınlarınızın səbri və dəstəyi sayəsində tibbi müayinədən keçmisiniz və mükəmməl kompensasiya əldə etmisiniz. Bundan sonra kontrasepsiyanın dayandırılması barəsində həkiminizlə danışa bilərsiniz. Hamiləliyi evdə təyin etmək üçün hamiləlik testi alın və hamilə olduğunuzdan şübhələndiyiniz təqdirdə laboratoriyada hamiləlik faktını müəyyən etmək üçün ginekoloqunuza müraciət edin.
Hamiləliyin ilk günlərindən endokrinoloq və mama-ginekoloqun nəzarəti altında olmalısınız.

HAMİLƏLİK ZAMANI PƏHRİZ

Hamiləlik dövründə pəhrizə riayət etmə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir, çünki bundan sonra, bütün hamilə qadınlar kimi, Siz iki nəfərin əvəzinə qidalanırsınız. Tip 2 diabet zamanı pəhrizinizə riayət etmək xüsusilə vacibdir. Hipo- və ya hiperqlikemiya hallarının qarşısını almaq üçün rasionunuzda dəyişiklik etməlisiniz. Bundan əlavə, qəbul etdiyiniz qidanın dölün düzgün inkişafı üçün lazım olan bütün maddələri özündə ehtiva etdiyinə əmin olmalısınız. Diabeti olan hamilə qadınlar sağlam, balanslaşdırılmış pəhriz qaydalarına əməl etməlidir. Düzgün qidalanmanın vərdiş halına gəlməsi və gündəlik həyatınızın bir hissəsi olması üçün hələ mayalanmadan əvvəl sağlam balanslaşdırılmış pəhrizə riayət etməyə başlayın.

HAMİLƏLİK ZAMANI FİZİKİ FƏALİYYƏT

Fiziki fəallığınızı məhdudlaşdırmayın - hamiləlik zamanı fiziki fəaliyyət Sizə sağlam bədən quruluşuna sahib olmağa imkan yaradacaq. Müntəzəm olaraq idmanla məşğul olmaq hamiləlikdə tez-tez rast gəlinən bəzi problemlərin, o cümlədən ayaqlarda spazmaların, varikoz damar genişlənməsinin və yorğunluğun qarşısını alacaq. Hamiləlikdən əvvəl aktiv həyat tərzi keçirmirdinizsə, bir gündə öz vərdişlərinizi dəyişməyə və buraxılmış məqamlara yetişməyə cəhd etməyin — idmanla qədərində məşğul olmağa çalışın. Hamilə qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş gəzinti, üzgüçülük və ya xüsusi qrup məşğələlərinə getmək xoşunuza gələ bilər. Bundan başqa, qida qəbulundan sonra fiziki hərəkətlə məşğul olmaq Sizə qanda şəkərin səviyyəsini azaltmağa və onun kəskin sürətdə dəyişməsinin qarşısını almağa kömək edəcək — bu həm tip 1, həm də tip 2 diabet zamanı insulinə tələbatın azaldılmasının təbii üsuludur. Diabeti olan qadınlarda hamiləliyin gedişatının öz xüsusiyyətləri vardır.

Hamiləliyin I trimestrini (1-12 həftə) ən vacib dövr adlandırmaq olar. İki kiçicik hüceyrədən (ananın yumurta hüceyrəsindən və atanın spermatozoidindən) gələcək uşaq formalaşmağa başlayır. Məhz bu mərhələdə bütün həyati orqanların əsası qoyulur, ana və körpə arasında bağlılığı yaradan orqan - plasenta formalaşır. Onun vasitəsilə körpə oksigenlə yanaşı, böyümə və inkişafı üçün lazım olan qidanı alacaq. 1-ci trimestrdə anada hiperqlikemiya və ketoasidoz dölün orqanlarının formalaşmasına dərhal təsir göstərəcək. Buna görə də, bu dövrdə insanın özünə qulluq etməsi xüsusilə vacibdir. Unutmayın ki, orqanizminiz bu dövrdə bir qədər fərqli rejimdə işləməyə başlayır. Hamiləliyin erkən dövründə insulinə qarşı daha həssas olursunuz, bu da Sizdən daha kiçik dozalarda insulin qəbulunu tələb edə bilər. Eyni zamanda, şəkərin aşağı səviyyəsində, 9-12 mmol/l olan zaman, aseton əmələ gələ bilər. Özünüzə qarşı diqqətli olun, tez-tez qan şəkəri səviyyəsini ölçməyi unutmayın. Hiperqlikemiya və ketoasidoz Sizin və körpəniz üçün təhlükəlidir. Birinci trimestrdə bir çox qadınlarda toksikoz olur. Ürəkbulanma və hətta qusma halları baş verə bilər. Bunlar, demək olar ki, bütün hamilə qadınlarda baş verir. İstənilən halda, asetonu təyin etmək üçün sidik analizini vermək daha məqsədəuyğundur. Qusmadan sonra hipoqlikemiyanın qarşısını almağa çalışın. Əgər Siz artıq insulin vurmusunuzsa və yemək yeyə bilmirsinizsə, yüngül karbohidrat (şirə, şirin çay) qəbul edin. Birinci trimestrdə hər 2-4 həftədən bir planlı və istənilən təcili hallarda mütləq şəkildə həkimlə konsultasiyalar aparılmalıdır.

II trimestr (13 - 27 həftə) bir çoxları hamiləliyin ən rahat dövrü hesab edir. Toksikoz halları artıq keçib, qadın yeni vəziyyətinə "öyrəşir". Təxminən 13-cü həftədən etibarən körpənin öz mədəaltı vəzi fəaliyyətə başlayır. Gələcək ananın qan şəkəri yüksəkdirsə, uşaq həddindən artıq miqdarda insulin ifraz edir (hiperinsulinemiya inkişaf edir). Ana qanının plasentadan daxil olması dayandığı səbəbdən uşaqda doğulduqdan dərhal sonra hiperinsulinemiya nəticəsində diabetik fetopatiya və hipoqlikemiya yarana bilər. 20-ci həftədə dölün ultrasəs müayinəsi mütləq şəkildə icra edilir. Anadangəlmə patologiyanın əlamətləri aşkar edilərsə, çox ehtimal ki amniosentez - amniotik mayenin təhlili prosedurası icra ediləcəkdir. Bu trimestrdə yenidən okulistin qəbuluna getmək zəruridir. 26-cı həftədə körpəniz artıq səsinizi eşidə bilir. Ünsiyyətə başlaya bilərsiniz!

III trimestrdə (28-ci həftədən) hər həftə həkimin qəbuluna getmək lazımdır. Qida rasionunuza diqqət edin - o balanslaşdırılmış olmalıdır. Sizə nə qədər ÇV (çörək vahidi) lazım olacağı barəsində endokrinoloqunuzla məsləhətləşin, çünki böyüyən döl ananın qidalanmasının kalori miqdarının artmasını tələb edir. Doğuşdan bir neçə həftə əvvəl qan şəkərini və dölün vəziyyətini daha yaxından izləmək lazımdır. Artıq doğuşun üsulunu seçmək vaxtıdır. Dölün ölçü və mövqeyi normal olduqda üstünlük fizioloji doğuşa verilir. Diabeti olan qadınlarda kompensasiya lazımi səviyyədə olduqda, onlarda doğuş prosesi digər qadında olduğundan təhlükəli deyildir.

DOĞUŞDAN SONRA.

Uşaq doğulandan sonra özünə nəzarət azalmamalıdır, çünki laktasiya zamanı ağır hipoqlikemiya təhlükəsi artır. Diabet əmizdirmə üçün əks göstəriş ola bilməz. Əmizdirmək uşağınız üçün çox yaxşıdır, çünki ana südü körpənizin ehtiyacları üçün ən uyğun qidadır. Süd vermək enerji tələb edir, buna görə də hipoqlikemiya hallarının baş verməsi mümkündür. Əmizdirmə səbəbindən qida qəbulunu təxirə salmayın, rejiminizi diqqətlə qaydaya salın. Əmizdirmə zamanı sidikdə laktoza olur, buna görə də sidikdə şəkəri ölçdükdə nəticəsi yanlış müsbət çıxacaq. Qlikemiya səviyyəsinə nəzarət edin. Doğuşun uğurla başa çatdırılmasından sonra, özünə nəzarət üsullarına tam şəkildə yiyələnəcəksiniz. Bu vərdişləri tərgitməyin. Bu Sizə, uzun və maraqlı bir ömür sürməyə və gözəl, sağlam uşaqlar yetişdirməyə kömək edəcək.

Hestasion diabet

diabetim — Wed, 03 Aug 2022 14:08:42 +0000

Hestasion diabet diabetim Wed, 08/03/2022 - 17:08

accordion title

Hestasion diabetin inkişafının qarşısını almaq mümkündürmü?

Məndə hestasion diabeti aşkarlanıb, nə etməliyəm?

Hestasion diabet hamiləliyə və körpəmə necə təsir edir?

Uşağımda diabet əmələ gələ bilərmi?

Məndə doğuşdan sonra diabet qalacaqmı?

accordion open

yes

title

Hestasion diabet

useful_content

Hestasion diabet

Diabet. Bir çoxları onun haqqında eşidib, əhali arasında qanda şəkər səviyyəsinin yüksək olması və insulin inyeksiyaları ilə tanınır. Lakin hamilə qadınlarda baş verən diabet – hamiləlik diabeti və ya hestasion (lat. gestatio, gestare – hamiləlik “içində daşımaq” sözündən əmələ gəlib) diabet haqqında az adam bilir. Hestasion diabet (HD) ilk dəfə hamiləlik dövründə qanda şəkər səviyyəsinin artması ilə ortaya çıxan diabet növüdür və mama-ginekoloqun və ya hamilə qadının özünün düşündüyündən daha tez-tez baş verir. HD, həm ananın sağlamlığı, həm də gələcək uşağın sağlamlığı üçün bir çox mənfi nəticələrə görə hazırda hamiləliyin ən aktual məsələlərindən və mamalıqda ən mürəkkəb problemlərdən biridir. İldən-ilə bütün dünyada diabeti olan insanların sayı artır. Müxtəlif ölkələrdə hestasion diabet tezliyi 1% - 14% arası dəyişməklə, orta hesabla 7%, yəni ildə təxminən 200.000 hal təşkil edir.

Hestasion diabet hamiləlik dövründə ortaya çıxır və doğuşdan sonra keçib gedir.

HD əmələ gəlmə səbəbini anlamaq üçün diabetin özü haqqında təsəvvürünüz olmalıdır. Kimyəvi reaksiyalar prosesində, orqanizminizə daxil olan qida qlükozaya, yəni sadə şəkərə çevrilir. Bütün bunlar mədəaltı vəzinin beta hüceyrələrinin insulin sekresiyası ilə müşayiət olunur. İnsulin hormonu nədir? Bir çoxları bu hormonun şəkəri parçaladığını düşünürlər, amma bu doğru deyil. İnsulin şəkəri qandan (qan damarından) hüceyrəyə daşıyır. İnsulin, sözün əsl mənasında, həmin o açardır ki, “kilidi və qapını açır”. Qlükoza hüceyrə üçün əsas enerji mənbəyidir. İnsulin orqanizm tərəfindən hər saniyə ifraz edilir, lakin qida qəbulu ilə onun ifrazı artır. Normada orqanizm kifayət qədər insulin ifraz edir ki, bunun sayəsində bütün qlükoza qandan hüceyrələrə “gedir”. Diabetdə insulin-şəkər mexanizmi pozulur, nəticədə qlükoza qanda qalır, analizdə onun qanda yüksək olması müəyyən edilir.

Hamilələrdə yeni bir endokrin orqan, plasenta əmələ gəlir. Plasenta bütün zəruri qida maddələrini dölə keçirən damar sistemidir. O, normal hamiləlik üçün vacib olan müəyyən hormonlar ifraz edir, lakin eyni zamanda insulinin düzgün işləməsinə mane olur. Bu, hüceyrələrin insulinə həssaslığının azalması ilə ifadə edilir və insulinə rezistentlik adlanır. Hamilə qadının orqanizmi plasenta hormonlarının təsirini aradan qaldırmaq və qlükoza dəyərlərini normal səviyyədə saxlamaq üçün 2-3 dəfə daha çox insulin ifraz etməlidir. Beləliklə, hamiləliyin özü insulinə həssaslığın fizioloji azalması vəziyyətidir, yəni öz-özlüyündə diabetin inkişafı riskinin bir amildir. Hamilə qadınların əksəriyyətində insulin ifrazının artması qanda qlükoza dəyərlərini normal səviyyədə saxlamağa kömək edir. Ancaq bəzi hamilə qadınlarda bu kifayət etmir və nəticədə qanda qlükoza səviyyəsinin artmasına və hestasion diabetin inkişafına gətirib çıxarır. İnsulinə rezistentliyin inkişafı üçün zaman tələb olunur, bu ani bir proses deyildir, bu səbəbdən hestasion diabetin aşkar edilməsi üçün testlər hamiləliyin 24-28 həftəsində icra edilir. Uşaq doğulduqdan sonra hestasion diabet keçib gedir, çünki diabetin səbəbi olan plasenta doğuşdan sonra artıq olmur. Hestasion diabeti olan qadınların əksəriyyəti sağlam uşaqlar dünyaya gətirir (xüsusilə, onlar qanda qlükozanın səviyyəsini nəzarətdə saxladıqda, təyin edilmiş pəhrizə riayət etdikdə, müntəzəm fiziki hərəkətlər etdikdə və çəkinin artmasını nəzarətdə saxladıqda). Gələcək analar müalicə həkimin tövsiyələrinə mütləq əməl etməlidir, çünki hestasion diabetin idarə olunması normal keçən hamiləlik üçün əsas amildir.

useful_accordion_desc

Hestasion diabetin inkişafına kömək edən müəyyən risk amilləri mövcuddur.
Onların sizdə mövcudluğunu qiymətləndirmək üçün aşağıdakı suallara cavab verin:

Artıq çəki və ya piylənmədən əziyyət çəkirsinizmi?
Diabeti olan ailə üzvləriniz varmı?
Yaşınız 25-dən çoxdurmu?
Əvvəlki hamiləlikdə hestasion diabet, düşük və ya ağır çəkili (tam hamiləlikdə çəkisi 4000 qram) ölü uşaq dünyaya gətirmə halları olubmu?
Polikistozlu yumartalıqlar sindromunuz varmı?
Əvvəllər qan şəkərinin səviyyəsinin artması, məsələn, karbohidratlara qarşı tolerantlığın pozulması və ya "pre-diabet" ilə bağlı problemləriniz olubmu?
Sizdə arterial hipertenziya, xolesterol səviyyəsinin artması və ya ürək problemləri varmı?

Əgər sualların əksəriyyətinə cavabınız “bəli” olubsa, o deməkdir ki, Sizdə hestasion diabetin inkişaf riski yüksəkdir.

Sizdə hestasion diabeti aşkar edilərsə, həkiminiz Sizi bütün hamiləlik dövründə müşahidə olunmaq üçün endokrinoloqa yönəldəcək. Əksər hallarda, müalicə mərhələsində qəbul edilən karbohidratların miqdarının məhdudlaşdırılması ilə xüsusi bir pəhrizə riayət etmək, hamiləliyin bütün müddəti boyunca müntəzəm şəkildə fiziki baxımdan fəal olmaq, çəkinizi nəzarətdə saxlamaq, qlükoza səviyyəsinə nəzarət etmək kifayətdir. Lakin bəzi hallarda görülən tədbirlər kifayət etmir. Bu halda növbəti addım insulin terapiyasıdır. İnsulin inyeksiyalarından qorxmamalısınız. İnsulin asılılıq yaratmır - bu bir mifdir və bu, həm də doğuşdan sonra qadının insulin terapiyasını davam etdirmək məcburiyyətində qalacağı anlamına gəlmir. Doğuşdan dərhal sonra insulin terapiyası dayandırılır. Bu, qanda qlükoza səviyyəsini normal saxlamaq üçün tələb olunan müvəqqəti tədbirdir. Təəssüf ki, hamiləlik dövründə şəkəri azaldan həblərin qəbuluna icazə verilmir. Doğuşdan sonra hələ də insulin terapiyasına ehtiyac varsa, bu, iki prosesin üst-üstə düşdüyünü göstərir: hamiləlik və tip 1 diabetin başlanması.

Qan şəkəri səviyyəsinin normal həddə saxlanılması, hestasion diabet ilə əlaqəli bir çox fəsadların qarşısını alır. Ananın qanında şəkər səviyyəsi yüksəldikdə, onun böyük bir hissəsi plasenta vasitəsilə körpəyə keçir, bu da cavab olaraq döldə çox miqdarda insulinin ifrazına və dölün aşırı böyüməsinə səbəb olur. Bütün bunlar həm hamiləliyin gedişatını, həm də doğuş prosesini çətinləşdirir. Bundan əlavə, doğuşdan sonra körpədə qan şəkəri səviyyəsinin azalmasına səbəb olur. Hestasion diabetə yaxşı nəzarət etdikdə, bu risklər əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Hestasion diabet anadangəlmə anomaliya və deformasiyaların səbəbi deyildir. Anomaliyaların əksəriyyəti hamiləliyin erkən dövründə, yəni 1-ci həftədən 8-ci həftəyə qədər inkişaf edir. Bu səbəbdən hestasion diabeti olan hamilə qadınlarda hamiləliyin 1 trimestri ərzində qan şəkəri səviyyəsi normanı aşmır, bu da dölün normal inkişaf etməsinə imkan verir. Digər diabet növləri istisna təşkil edir.

Sizdə hestasion diabetin inkişafı faktı, uşağınızda da diabetin inkişaf edəcəyi anlamına gəlmir. Amma uşağınızda gələcəkdə tip 2 diabetin inkişaf riski artır, xüsusilə piylənmə zamanı. Beləliklə, uşağınızın düzgün qidalanması, normal bədən çəkisi və müntəzəm fiziki aktivliyi bu riski azaltmağa kömək edəcək. Uşağınızın doğulduqda çəkisi 4000 qramdan çoxdursa, o zaman o, uşaq və yetkinlik yaşında piylənmənin və müvafiq olaraq, daha erkən yaşda (30 yaşdan kiçik) tip 2 diabetin inkişafı üzrə risk qrupundadır.

Uşaq doğulduqdan bir müddət sonra insulinə rezistentliyin inkişafına səbəb olan plasenta "doğulur". Buna görə də, əksər hallarda, hestasion diabet keçib gedir. Buna əmin olmaq üçün doğuşdan 6-12 həftə sonra endokrinoloqa müraciət etmək lazımdır. Əgər Sizə hamiləlik zamanı hestasion diabet diaqnozu qoyulubsa, Siz gələcəkdə tip 2 diabetin əmələ gəlməsi riski qrupuna daxilsiniz, xüsusilə piylənmə, həddən artıq qidalanma faktı və müntəzəm fiziki fəaliyyətin olmaması zamanı. Buna görə hər 3 ildən bir şəkər analizlərini təkrarlamaq və həmçinin çəkini izləmək tövsiyə olunur.

Sonda bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, hamilə qadınlarda diabetin mövcudluğuna baxmayaraq, zamanında diaqnostikanın aparılması, hamiləlik zamanı müalicə həkimin tövsiyələrinə riayət etmə, müşahidə və müntəzəm özünə nəzarət sağlam körpənin doğulmasına kömək edəcək.

Yadınızda saxlayın ki, hamiləlik pəhriz məhdudiyyətləri, alınan müalicə və ya ciddi ağırlaşmaların qorxusu Sizdə mənfi emosiyalara səbəb olmamalıdır. Sizin müsbət nəticəyə pozitiv münasibətiniz və ixtisaslaşmış mütəxəssislərin nəzarəti uğurlu hamiləlik və doğuşun təminatıdır.

Tez-tez soruşulan suallar

diabetim — Wed, 03 Aug 2022 14:07:30 +0000

Tez-tez soruşulan suallar diabetim Wed, 08/03/2022 - 17:07

accordion title

Şəkərli diabet nədir?

Tip 1 şəkərli diabetin inkişaf etməsinin səbəbi nədir?

Tip 2 şəkərli diabetin inkişaf etməsinin səbəbləri nələrdir?

Məndə piylənmə yoxdur (bədən kütlə indeksim normaldır), lakin tip 2 şəkərli diabet var, bu mümkündürmü?

Şəkərli diabetin inkişaf etməsindən nə zaman şübhələnmək olar?

Tip 1 şəkərli diabet, adətən, hansı yaşda inkişaf edir?

Qlikohemoqlobin nədir və bu qan analizini hansı tezliklə vermək lazımdır?

Qlükozanın səviyyəsinin daha tez-tez ölçülməsi nə zaman tələb olunur?

Hipoqlikemiya nədir? (Qanda qlükozanın hansı səviyyəsi aşağı hesab edilir?)

Mən pis yatıram, çox zaman qorxulu yuxular görürəm, tər içində oyanıram və özümü əzgin hiss edirəm. Bu, qlükozanın səviyyəsi ilə əlaqəli ola bilərmi?

Mən hipoqlikemiya simptomları (əsmə, tərləmə, ürəkdöyünmə və s.) hiss edirəm, qlükozanın səviyyəsini qlükometrlə ölçmədən dərhal nə isə yeyə bilərəmmi?

Əgər səhər (nahar, şam) yeməyi yeməyə hazırlaşıramsa və qanımda qlükozanın səviyyəsi aşağıdırsa, insulin inyeksiyası etmədən sadəcə yemək yeyə bilərəmmi?

Qanda qlükozanın səviyyəsi aşağı olduqda, nə yemək olar?

Hipoqlikemiyanın səbəbləri nələrdir? (Qanda qlükozanın səviyyəsi nə səbəbdən çox aşağı düşə bilər?)

Hipoqlikemiyanın simptomları hansılardır? (Qanımda qlükozanın səviyyəsinin aşağı olduğunu necə hiss edə bilərəm?)

Hiperqlikemik hiperosmolyar vəziyyətin simptomları hansılardır?

Hiperqlikemik hiperosmolyar vəziyyət hansı səbəbdən inkişaf edir?

Hiperqlikemik hiperosmolyar vəziyyət nədir?

Diabetik ketoasidoz nədir?

Diabetik ketoasidozun simptomları hansılardır?

Şəkərli diabet zamanı hansı hallarda fiziki yüklənmələri yerinə yetirmək olmaz?

Məndə tip 2 şəkərli diabet vardır. Mən idmanla/fiziki aktivlik ilə məşğul ola bilərəmmi?

Qlükozanın səviyyəsi nə dərəcədə tez-tez ölçülməlidir (mən tablet və ya inyeksiya şəklində olan şəkərsalıcı preparatlar qəbul edirəm)?

Tövsiyələrə uyğun olaraq, qlükozanın səviyyəsi nə dərəcədə tez-tez ölçülməlidir (mən insulindən istifadə edirəm)?

Nə səbəbdən qlükometr qlükozanın səviyyəsinin yanlış qiymətini göstərə bilər?

Qlükometrdən istifadə etməzdən əvvəl spirtli salfetlərdən istifadə etmək lazımdırmı?

Qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsindən əvvəl əllərimi heç yerdə yuya bilməsəm, nə etməliyəm?

Mən şəkərsiz çay içə bilmirəm, şəkər əvəzinə nədən istifadə edə bilərəm?

Şəkərli diabet zamanı hansı məhsullardan istifadə etmək olmaz?

Şəkərli diabet zamanı hansı məhsullar məhdudiyyətsiz istifadə edilə bilər?

Karbohidratların hansı növləri var

Çoxlu şirin məhsullar qəbul etməklə diabet yaranma ehtimalı olarmı?

Şəkərli diabet və ürəyin işemik xəstəliyi arasında hansı qarşılıqlı əlaqə mövcuddur?

Diabetik periferik neyropatiya / polineyropatiya nədir?

Diabetik retinopatiya nədir?

Tip 2 şəkərli diabet zamanı hansı hallarda insulin təyin edilə bilər?

Tip 1 şəkərli diabetin hansı müalicə üsulları mövcuddur?

Diabetik nefropatiya nədir?

Şəkərli diabeti olan bütün insanların və xüsusilə də, qoruyucu həssaslığı azalmış və ya itirilmiş (diabetik periferik polineyropatiya) insanların əməl etməli olduqları ayaqlara qulluq qaydaları hansılardır?

Şəkərli diabetin xroniki ağırlaşmalarının inkişaf etmə səbəbləri hansılardır?

İnsulin nədir?

Mən "öz şəkərimi hiss edirəm", qanımda qlükozanın səviyyəsini nə üçün ölçməliyəm?

accordion open

yes

title

Tez-tez soruşulan suallar

useful_accordion_desc

Bu, qanda qlükoza səviyyəsinin davamlı artması simptomu altında birləşdirilmiş xəstəliklər qrupudur. Xəstəliyin mexanizmi müxtəlif ola bilər: mədəaltı vəzidə kifayət qədər insulin sintez edilmir və ya onun təsiri pozulmuşdur. Xəstəlik həmçinin xroniki gedişi və karbohidrat, yağ, zülal, mineral və su-duz maddələr mübadiləsinin pozulması ilə xarakterizə olunur.

Tip 1 şəkərli diabetin səbəbi mədəaltı vəzinin insulin sintez edən hüceyrələrinin (beta-hüceyrələrin) məhv olmasıdır, nəticədə nəzərəçarpan insulin çatışmazlığı və ya başqa sözlə desək, mütləq insulin çatışmazlığı yaranır və bu vəziyyət hüceyrələrin ac qalmasına gətirib çıxarır. Hüceyrələrin məhvi hələlik alimlərə məlum olmayan səbəbdən başlanan immun proses nəticəsində baş verir, bu proses zamanı orqanizm mədəaltı vəzinin öz hüceyrələrini yad hüceyrələr kimi qəbul edir və onların məhv olması üçün anticisimlər hasil edir.

Şəkərli diabetin bu tipinin əsasında başlıca olaraq, toxumaların insulinə qarşı qeyri-həssaslığı dayanır (insulinə qarşı rezistentlik). Bu halda orqanizmdə insulinin sintezi normal və hətta yüksəlmiş ola bilər.

Tip 2 şəkərli diabet zamanı insulinə qarşı rezistentliyə əlavə olaraq, mədəaltı vəzinin tükənməsi də müşahidə edilə bilər ki, bu da mədəaltı vəzi tərəfindən insulinin kifayət miqdarda sintezinin azalmasına və ya hətta dayanmasına gətirib çıxara bilər.

Tip 2 şəkərli diabetin inkişafının risk amili piylənmədir.

Bu xəstəliyin inkişafında genetika (yaxın qohumları şəkərli diabetdən əziyyət çəkən insanlarda xəstəliyin inkişaf etmə tezliyi daha yüksəkdir), qeyri-düzgün qidalanma və oturaq həyat tərzi əhəmiyyət kəsb edir.

Tip 2 şəkərli diabetin inkişafında piyin məhz qarın nahiyəsində toplanması mühüm rol oynayır. Buna görə də, qadınlarda bel dairəsinin 80 sm-dən, kişilərdə isə 94 sm-dən çox olması zamanı bu xəstəliyin inkişaf etmə riski artır.

Güclü susuzluq, ağızda quruluq, sidik ifrazının tezləşməsi, bədən çəkisinin azalması kimi simptomlar meydana çıxdıqda, bu xəstəliyin inkişaf etməsindən şübhələnmək olar.

Tip 2 şəkərli diabet, adətən, hansı yaşda inkişaf edir?

Xəstəlik çox zaman 40 yaşdan yuxarı yaşlarda inkişaf edir, lakin son zamanlar bu xəstəlik "cavanlaşır", yəni piylənmə probleminin yayılması ilə əlaqədar olaraq, getdikcə daha gənc yaşlarda meydana çıxmağa başlayır.

Bir qayda olaraq, tip 1 şəkərli diabet uşaqlarda və gənc yaşlarda inkişaf edir, lakin bunu əsas meyar kimi nəzərdən keçirmək lazım deyildir. Təbii ki, yalnız ixtisaslı mütəxəssis düzgün diaqnoz qoya bilər, lakin siz özünüz xəstəlikdən şübhələnə bilərsiniz.

Şəkərli diabet (həm tip 1, həm də tip 2) mövcud olduqda, qlikohemoqlobinin səviyyəsini 3-4 ayda 1 dəfə müəyyən etmək lazımdır, belə ki, bu, xəstəliyin kompensasiya olunma göstəricisidir və həmin müddət ərzində qanda qlükozanın orta səviyyəsini göstərir.

Qlikohemoqlobinin hədəf göstəricisi hər bir pasiyent üçün həkim tərəfindən fərdi qaydada müəyyən edilir. Bu göstərici xəstəliyin kompensasiya olunma dərəcəsindən, xroniki ağırlaşmaların mövcudluğundan və yanaşı patologiyadan asılıdır.

Hamiləlik dövründə;
Fiziki yüklənməyə qədər, fiziki yüklənmə zamanı və ondan sonra;
Alkoqol qəbulundan sonra;
Əgər xəstələnmisinizsə, əlavə ölçmələri hər 3-4 saatdan bir yerinə yetirməlisiniz;
Əgər müalicəniz dəyişdirilmişdirsə (preparatın dəyişdirilməsi və ya onun qəbulunun tam dayandırılması, insulin pompasına keçid və s.);
Əgər həyat tərziniz əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilmişdirsə;
Çəkinin dəyişilməsi zamanı;
Avtomobili idarə etməzdən əvvəl.

Hipoqlikemiya — qanda qlükozanın səviyyəsinin 3,9 mmol/l və daha aşağı olmasıdır.

Tərləmə, gecələr qorxulu yuxugörmələr, yuxudan oyanmanın çətinləşməsi və səhərlər baş ağrısı gecə hipoqlikemiyasının (qanda qlükozanın səviyyəsinin 3,9 mmol/l-dən aşağı olmasının) simptomları ola bilər. Gecə vaxtı qlükozanın səviyyəsini ölçün və şəkərsalıcı müalicənin tənzimlənməsi üçün həkimə müraciət edin.

Hipoqlikemiya epizodları barədə həkiminizə mütləq məlumat verin!

Qlükozanın səviyyəsi uzun müddət yüksək olmuş insanlarda hipoqlikemiyanın xəbərdaredici əlamətlərinə bənzəyən simptomlar qlükozanın səviyyəsi 3,9 mmol/l-dən yüksək olduqda da meydana çıxa bilər. Belə hallarda heç bir xüsusi hərəkət tələb olunmur. Bu vəziyyətdə karbohidratların qəbulu qlükozanın səviyyəsinin daha çox artmasına səbəb olacaqdır. Hipoqlikemiyanın xəbərdaredici əlamətlərinə bənzəyən simptomlar zamanı həmişə karbohidratları qəbul etməzdən əvvəl qlükometrdən istifadə edin!

Xeyr, öz təhlükəsizliyinizi təmin etmək üçün əvvəlcə hipoqlikemiyanı aradan qaldırmalı, yəni 15 qram tez mənimsənilən karbohidrat yeməli və ya içməli və 15 dəqiqədən sonra qlükozanın səviyyəsini təkrar ölçməlisiniz. Bu hərəkətləri qlükozanın səviyyəsi 4,0 mmol/l-dən yüksək olana qədər davam etdirmək lazımdır. Bu cür alqoritm sizi qlükoza səviyyəsinin daha təhlükəli enməsindən qoruyacaqdır. Bundan sonra, qəbul etməyi planlaşdırdığınız yeməyə uyğun insulinin adi dozasını yeritmək lazımdır.

15 qram "tez mənimsənilən karbohidrat" yemək və ya içmək lazımdır. Onlar tez sorulur və qanda qlükozanın səviyyəsini daha operativ şəkildə yüksəldirlər.

Bu, şəkər (4-6 parça və ya 1 xörək qaşığı), meyvə şirəsi və ya tərkibində şəkər əvəzedicilər olmayan qazlı içki (təxminən ½ stəkan) ola bilər.

Hipoqlikemiyanın müalicəsi üçün çörək, meyvələr, şokolad, pirojna, konfet uyğun deyil, çünki bu məhsullar şəkərin səviyyəsini həddən artıq yavaş qaldırırlar.

Hipoqlikemiyanın (qanda qlükozanın səviyyəsinin 3,9 mmol/l və daha aşağı olmasının) səbəbləri aşağıdakı vəziyyətlər ola bilər:

insulin inyeksiyasından sonra qida qəbulu ötürüldükdə kifayət miqdarda qidanın qəbul edilməməsi və ya həddən az miqdarda qida qəbulu;
həddən artıq miqdarda insulin yeridildiyi zaman: insulinin dozası düzgün hesablanmadıqda və ya uzun müddətli və qısa müddətli insulinlər səhv salındıqda;
fiziki yüklənmə zamanı və ondan sonra;
alkoqolun qəbulu zamanı;
insulinin inyeksiya yeri dəyişdirildiyi zaman. Bu, lipodistrofiyaların (dərialtı piy toxumasında dəyişikliklərin) mövcud olması zamanı baş verir.
insulinin əzələdaxili yeridilməsi.

Qanda qlükozanın səviyyəsi aşağı düşdükdə, siz xəbərdaredici simptomlar hiss edə bilərsiniz:

tərləmə;
qıcıqlanma, aqressivlik, əhvalın dəyişməsi;
aclıq hissi;
əsmə;
ürəkdöyünmə;
dodaqların, barmaqların və dilin keyləşməsi.

Əgər qlükozanın səviyyəsi azalmağa davam edirsə və beyin hüceyrələrinə qida maddələri çatışmırsa, o zaman aşağıdakı hallar baş verir:

başgicəllənmə;
baş ağrısı;
yuxululuq;
zəiflik;
bulanıq görmə, eşitmə ilə bağlı problemlər;
diqqətin pozulması.

Göstərilmiş simptomları hiss etdiyiniz halda, dərhal qlükometrin köməyi ilə qanda qlükozanın səviyyəsini ölçün.

sidik ifrazının tezləşməsi;
güclü susuzluq hissi;
çəkinin azalması;
müxtəlif nevroloji simptomlar: qlükozanın səviyyəsi nə qədər yüksəkdirsə, şüurun pozulması da bir o qədər güclüdür;
daha gec simptomlar: qan təzyiqinin aşağı olması, nəbz vurğularının artması.

Onun əsasında insulinin çatışmazlığı və insulinin antaqonist hormonlarının (yəni əks təsirə malik olan hormonların) – qlükaqonun, adrenalinin, kortizolun və böyümə hormonunun səviyyəsinin artması dayanır. Daha əvvəl mövcud olmuş insulin çatışmazlığı və ya insulinə qarşı rezistentlik fonunda fizioloji stress insulinin kəskin çatışmazlığına səbəb ola bilər.

Ketoasidozdan fərqli olaraq, hiperqlikemik hiperosmolyar vəziyyətdə qanda çox miqdarda ketonlar aşkar edilmir və qanın pH göstəricisinin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsi baş vermir.

Bu – şəkərli diabetin kəskin, həyat üçün təhlükəli ağırlaşmasıdır, müalicəsi stasionar şəraitində həyata keçirilir. Bu vəziyyət üçün aşağıdakı əlamətlər səciyyəvidir:

qanda şəkərin səviyyəsinin çox yüksək olması (33,3 mmol/l və daha yüksək);
qanın osmolyarlığının yüksəlməsi;
güclü susuzlaşma;
huşun müxtəlif dərəcəli pozulmaları və ya koma.

Bu – insulinin nəzərəçarpan çatışmazlığı nəticəsində inkişaf edən vəziyyətdir. Susuzlaşma, qanda qlükozanın və "ketonlar" adlandırılan üzvi turşuların səviyyəsinin yüksəlməsi ilə müşayiət olunur.

Diabetik ketoasidoz orqanizmdə müxtəlif proseslərin əhəmiyyətli dərəcədə pozulmalarına gətirib çıxarır və buna görə də aktiv müalicə tələb edir.

Adətən, tip 1 şəkərli diabeti olan insanlarda meydana çıxır, lakin tip 2 şəkərli diabet zamanı da inkişaf edə bilər. Bu, kifayət qədər nadir hallarda baş verir və çox zaman ağır dərəcəli yanaşı xəstəlik səbəbindən yaranır.

Qlükozanın səviyyəsinin yüksəlməsi (13,9 mmol/l-dən yuxarı);
sidikdə ketonların səviyyəsinin yüksəlməsi (5 mmol/l-dən yuxarı);
sidik ifrazının tezləşməsi;
susuzluq hissi;
qarında və əzələlərdə ağrı;
qusma;
baş ağrısı;
iştahanın itməsi;
ümumi zəiflik;
nəfəsdən şirintəhər, meyvə qoxusunun gəlməsi.

Şəkərli diabetin kəskin ağırlaşmaları (diabetik ketoasidoz, hipoqlikemiya, hiperosmolyar hiperqlikemik vəziyyət);
Kəskin ürək-damar xəstəlikləri (miokard infarktı, insult);
Şüşəvarı cismə qansızmalar, torlu qişanın qopması;
Bəzi hallarda dializ zamanı;
"Diabetik pəncə" sindromu zamanı pəncəyə yüklənmə istisna edilməlidir.

Əgər sizdə şəkərli diabetin xroniki ağırlaşması vardırsa, hansı fiziki yüklənmələri yerinə yetirə biləcəyinizi müalicə həkiminizlə müzakirə edin.

Şəkərli diabet fiziki yüklənmələrin yerinə yetirilməsi və idmanla məşğul olmaq üçün əks-göstəriş deyildir.

Qanda qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsinin zəruri tezliyini müalicə həkiminizlə müzakirə edin.
Tövsiyələrə əsasən, tablet və ya inyeksiya şəklində olan şəkərsalıcı preparatlar qəbul edən pasiyentlərə qlükozanın səviyyəsini hər gün gündə 1 dəfədən az olmayaraq, habelə həftədə bir dəfə gündə 4 dəfədən az olmayaraq ölçmək məsləhət görülür. Qlükozanın aşağıdakı vaxtlarda ölçülməsi daha vacib hesab edilir:

Acqarına vəziyyətdə;
Yeməkdən 2 saat sonra (hamiləlik dövründə – 1 saat sonra);
Yatmazdan əvvəl.

Acqarına vəziyyətdə (qanda qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsinin zəruri tezliyini müalicə həkiminizlə müzakirə edin);
İnsulinin yeridilməsinin tələb olunduğu hər bir qida qəbulundan əvvəl;
Yeməkdən 2 saat sonra (hamiləlik dövründə – 1 saat sonra);
Yatmazdan əvvəl, zəruri hallarda – gecə.

Bu, aşağıdakı hallarda mümkündür:

Ölçmə prosedurundan əvvəl əllərinizi yumamısınız.
Ölçmə prosedurundan əvvəl əllərinizi qurutmamısınız və barmaqların səthində qan damcısı su ilə qarışıb.
Ölçmə prosedurundan əvvəl spirtdən və ya spirt tərkibli salfetlərdən istifadə etmisiniz.
Əllərinizdə qida qalıqları qalıb.
Yararlılıq müddəti bitmiş test zolaqlarından və ya sizin qlükometrinizə uyğun olmayan zolaqlardan istifadə etmisiniz.
Test zolaqlarının saxlanma qaydaları pozulub.
Qlükometr xarab olub.

Əgər əllərinizi yumusunuzsa, qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsindən əvvəl spirtli salfetlərin istifadəsinə ehtiyac yoxdur. Qan damcısının spirtlə qarışması qlükometrin göstəricilərinin təhrif olunmasına gətirib çıxara bilər.

Tərkibində spirt olmayan gigiyenik salfetlərdən istifadə etmək olar. Bu cür salfetlər olmadıqda, qanın birinci damcısını təmiz parça (məsələn, burun dəsmalı, paltarın kənarı) ilə silmək və qanın ikinci damcısı ilə qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsini yerinə yetirmək olar.

Süni şirinləşdiricilərin iki növü mövcuddur – şəkər əvəzedicilər (tərkibində kalorilər vardır) və şirinləşdiricilər (tərkibində kalorilər yoxdur).

Şəkər əvəzedicilərə fruktoza, ksilit və sorbit aiddir. Onlar qanda qlükozanın səviyyəsini artırırlar və tip 2 şəkərli diabet zamanı istifadə edilmələri arzu olunan deyil. Onlar çox zaman "diabetik məhsullar"ın tərkibinə daxil edilir.

Şirinləşdiricilərə saxarin, aspartam, sukraloza, asesulfam, siklamat və digərləri aiddir. Onlar qanda qlükozanın səviyyəsini artırmırlar və yeməyin dad keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması üçün istifadə edilə bilərlər.

Aşağıdakı məhsulların qəbulunu minimuma endirmək və ya onları qida rasionundan çıxarmaq lazımdır:

Tərkibində yağların (xüsusilə trans-yağların) miqdarının yüksək olduğu məhsullar ‒ yağ, iç yağı, marqarin, mayonez və hazır souslar, yağlı ət növləri (qoyun əti), hisə verilmiş məhsullar, kolbasalar, yağlı balıq növləri (treska, paltus, nərə, siyənək), yağlı kəsmik və pendir, günəbaxan tumları;
"Tez mənimsənilən" karbohidratlarla zəngin olan məhsullar ‒ şəkər, bal, mürəbbə, dondurma, şokolad, konfet, şirələr və şirin qazlı sular və s.;
Alkoqollu içkilər.

Tərkibində nişasta olan tərəvəzlər (kartof, qarğıdalı, yetişmiş paxlalı bitkilər) istisna olmaqla, bütün tərəvəzlər;
Göbələklər;
Kalorisiz içkilər (çay, sadə qəhvə (şəkərsiz, südsüz və qaymaqsız), su);

Karbohidratlar "tez" və "yavaş" mənimsənilən olur. "Tez mənimsənilən" karbohidratlar yüksək qlikemik indeksə (70 və daha yuxarı) malikdirlər və qanda qlükozanın səviyyəsini tez bir zamanda artırırlar, "yavaş mənimsənilən" karbohidratların qlikemik indeksi aşağıdır (55 və daha aşağı) və onlar qlükozanın səviyyəsini daha ləng artırırlar.

"Tez mənimsənilən" karbohidratlar — şəkər, mürəbbə, bal, ağ çörək və buğda unundan hazırlanan çörək-bulka məmulatları və sairədir. "Yavaş mənimsənilən" karbohidratlar — bərk buğda növlərindən hazırlanmış makaron, arpa, bulqur, paxlalı bitkilər, tam taxıl çörəyi və sairədir.

Xeyr, şəkərli diabet şirin məhsulların həddən artıq istifadəsi səbəbindən baş vermir. Lakin pəhrizin uzun müddətli pozulması piylənməyə gətirib çıxara bilər, piylənmə isə tip 2 şəkərli diabetin inkişafının risk amillərindən biridir.

Qanda qlükoza səviyyəsinin uzun müddətli xroniki yüksəlməsi, qanda qlükoza səviyyəsinin dəyişkənliyi (yəni, qlükoza səviyyəsinin yüksək göstəricilərdən aşağı göstəricilərə və əksinə "sıçrayışları" zamanı) ürəyin işini tənzimləyən sinirlər zədələnə bilər. Bu zaman ürək ritminin müxtəlif pozulmaları inkişaf edir və hətta ürək tutmaları zamanı ağrının olmaması müşahidə edilə bilər.

Bu, şəkərli diabetin, qanda yüksək qlükoza səviyyəsinin uzun müddətli təsiri nəticəsində sinir liflərinin zədələnməsinə gətirib çıxaran ağırlaşmasıdır.

Diabetik retinopatiya — şəkərli diabetin gözlər tərəfindən ağırlaşmasıdır. Bu ağırlaşmanın təzahürləri heç də hər zaman görmə itiliyinə təsir etmir və artıq gec mərhələdə, dəyişikliklər geri dönməyən olduqda aşkar oluna bilir.

Buna görə də, ildə ən azı 1 dəfə oftalmoloqun müayinəsindən keçmək və görmə itiliyinin azalması, bulanıq görmə, gözlərin qarşısında pərdənin və ya üzən ləkələrin yaranması kimi əlamətlərə diqqət yetirmək lazımdır. Hər hansı dəyişikliklər və ya xoşagəlməz hisslər baş verdikdə, dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.

Adətən, tip 2 şəkərli diabet zamanı pəhrizin, müntəzəm fiziki hərəkətlərin və tablet və ya inyeksiya formasında (insulin deyil) olan şəkərsalıcı preparatların köməyi ilə qlükozanın səviyyəsini tənzimləmək mümkündür. Lakin elə vəziyyətlər olur ki, müalicə həkiminin qərarı ilə pasiyentə insulinin təyin edilməsi göstəriş ola bilər:

tablet və ya inyeksiya formasında (insulin deyil) olan şəkərsalıcı preparatlarla müalicə fonunda qanda qlükozanın səviyyəsi yüksək olaraq qalırsa;
tablet və ya inyeksiya formasında (insulin deyil) olan şəkərsalıcı preparatların qəbulu üçün əks-göstərişlər və ya dözümsüzlük vardırsa;
ketoasidoz zamanı (şəkərli diabetin ağırlaşmasıdır, qanda qlükozanın uzun müddətli, həddən artıq yüksək səviyyəsi ilə xarakterizə olunur);
tip 2 şəkərli diabet diaqnozu qoyulduğu zaman və qanda qlükozanın səviyyəsi yüksək olduqda müvəqqəti olaraq;
kəskin xəstəliklərin inkişaf etməsi və ya xroniki yanaşı xəstəliklərin kəskinləşməsi zamanı müvəqqəti olaraq;
cərrahiyyə əməliyyatlarının aparılması üçün müvəqqəti olaraq.

Həmçinin müalicə həkiminin insulinin təyin olunmasını zəruri hesab etdiyi digər vəziyyətlər.

Tip 1 şəkərli diabetin yeganə düzgün müalicə üsulu — insulinin dərialtı yeridilməsidir.

Diabetik nefropatiya —şəkərli diabetin böyrəklər tərəfindən ağırlaşmasıdır.

Tip 1 və tip 2 şəkərli diabet zamanı yarana bilər, böyrək toxumasının xırda qan damarlarının zədələnməsi ilə əlaqədardır. Bu proses zülal molekullarının qandan sidiyə sızmasına səbəb olur ki, bu da həmçinin zədələyici təsir göstərir və zaman keçdikcə böyrəklər tədricən öz funksiyasını, xüsusilə də maddələr mübadiləsinin müxtəlif növlərinin son məhsullarını orqanizmdən çıxarmaq qabiliyyətini itirir. Nəticədə bu, böyrək çatışmazlığına gətirib çıxara bilər.

Ayaqlarınızı hər gün ilıq su və sabunla yuyun. İsti sudan istifadə etməyin – suyun temperaturunu dirsəyinizlə yoxlayın.
Ayaqlarınızı yumşaq dəsmalla qurulayın. Barmaq aralarına xüsusi diqqət yetirin.
Ayaqlarınızın dərisi quru və çatlamışdırsa, yumşaldıcı kremdən istifadə edin.
Corablarınızı/kolqotkalarınızı hər gün dəyişdirin və onların yaxşı vəziyyətdə olmasına diqqət edin.
Ayaq ölçünüzə uyğun ayaqqabı geyinin. Geyindiyiniz ayaqqabıların eninin, dərinliyinin və uzunluğunun kifayət qədər olduğuna əmin olun. Bu, ayağınızın ayaqqabının içində hərəkət etməsinin qarşısını almağa kömək edəcəkdir.
Hər dəfə ayaqqabılarınızı geyinməzdən əvvəl onların içərisində ayaqlarınızı yaralaya biləcək xırda əşyaların olub-olmamasını yoxlayın.
Yeni ayaqqabıları qısa müddət ərzində geyərək yoxlayın. Bu yolla siz ayaqqabının ayaqlarınızı sürtüb-sürtməyəcəyini yoxlaya bilərsiniz.
Ayaq dırnaqlarınızı düz şəkildə kəsin. Kənarlarını dərindən kəsməyin. Bunu ilıq duş və ya vanna qəbul etdikdən sonra yerinə yetirmək daha asandır, dırnaqlar daha yumşaq olacaqdır.
Ayaqlarınızı mütəmadi olaraq yoxlayın.

Əgər sizi nə isə narahat edirsə, həkiminizə müraciət edin. Mütəmadi olaraq həkim müayinəsindən keçin.

Ağırlaşmaların əsas səbəbi — uzun müddət ərzində qanda qlükozanın səviyyəsinin yüksək olmasıdır.

Şəkərli diabetin xroniki ağırlaşmalarının inkişafına meyllilik bütün pasiyentlərdə fərqlidir.

Şəkərli diabetin xroniki ağırlaşmalarının yaranması sizin xəstəliyə nəzarət etməyinizdən birbaşa asılıdır.

İnsulin ‒ qlükozanın hüceyrələrə daxil olmasını təmin edən bir hormondur, qlükoza isə ‒ istənilən toxumanın və orqanın həyat fəaliyyəti üçün əsas enerji mənbəyidir. İnsulinin qlükoza üçün hüceyrənin qapısını açan açarla müqayisəsinə dair çox yaxşı bir nümunə vardır. Buna görə də, əgər insulin kifayət miqdarda deyilsə və ya düzgün işləmirsə, qanda və sidikdə şəkərin konsentrasiyası yüksəkdir, hüceyrələr isə bu zaman "aclıq" hiss edirlər, çünki açarın – insulinin olmaması səbəbindən qlükoza üçün hüceyrələrə giriş bağlıdır. Bundan əlavə, insulin orqanizmdə enerjinin piy şəklində ehtiyatda saxlanmasına cavabdehlik daşıyır və zülal molekulları üçün inşaat materialı rolunu oynayan aminturşuların hüceyrələrə daxil olmasına imkan yaradır.

Özünüzü yaxşı hiss etməyiniz heç də qanınızda qlükozanın hədəf göstərici hüdudlarında olması demək deyildir. Yalnız qlükometrin köməyi ilə ölçmə qanınızda qlükozanın səviyyəsini düzgün şəkildə əks etdirə bilər. Qlükozanın müxtəlif səviyyələrində meydana çıxan simptomlar qeyri-spesifikdir və dəyişə bilərlər. Qlükozanın səviyyəsini ölçmədən müalicənin (şəkərsalıcı preparatların, insulinin dozalarını) dəyişdirilməsi barədə qərarların qəbul edilməsi yolverilməzdir.

Diabet lüğəti

diabetim — Wed, 03 Aug 2022 13:48:59 +0000

Diabet lüğəti diabetim Wed, 08/03/2022 - 16:48

accordion title

Aclıq qan qlükoza testi

Ateroskleroz

Bazal insulin (Uzun müddət təsir göstərən insulin)

Beta hüceyrələri

Bədən kütlə indeksi (BKİ)

Bolyus insulini (Qısa müddətli, prandial və ya yemək vaxtı insulin)

Diabetin fəsadları

Diabet (şəkərli)

Diabetik pəncə

Diabetik ketoasidoz (DKA)

Fasiləsiz qlükoza monitorinqi (FQM)

GLP-1

Hestasion Diabet

Hiperqlikemiya

Hipoqlikemiya

Xolesterol

İnsulin

İntensiv insulin terapiyası

İnsulin pompa

İnsulin dirənci (rezistentlik)

İnsulin vahidi

Karbonhidrat

Ketonlar

Qeyri-insulin dərmanlar

Qlükozaya tolerantlığın pozulması

Qan şəkəri

Qlükaqon

Qlikemik indeks (QI)

Mq/dL milliqramlar / desitlitr

Mədəaltı vəzi

Neyropatiya

Pozulmuş aclıq qlükozası

Piylənmə

Postprandial qlükoza testi

Prediabet

Tip 1 diabet

Tip 2 diabet

Triqliserid

Ürək-damar xəstəliyi

Yüksək qan təzyiqi

accordion open

yes

title

Diabet lüğəti

useful_accordion_desc

İnsan 8-12 saat (adətən gecə) yemək qəbul etmədikdən sonra qan şəkərinin (qanda qlükoza) səviyyəsinin yoxlanılması. Laboratoriyada aclıq qan şəkəri testi prediabet və diabet diaqnozu üçün istifadə edilən testlərdən biridir. Eyni zamanda, o, qan qlükometrindən alınan nəticələrdən istifadə edərək diabeti olan insanın müalicəsinin necə nəticə verdiyini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.

Damarların divarlarında xolesterinin yığılması nəticəsində yaranan damar xəstəliyi; bu kirəclər yığılıb arteriyaların daralmasına səbəb ola bilər və ya kövrəkləşib qoparaq infarkt və insulta səbəb olan qan laxtaları əmələ gətirə bilər. Ürəyi qanla təmin edən arteriyalar xüsusən də aktivliyin artması zamanı ürəyə oksigenlə zəngin qan təchizatını azaldaraq kəskin şəkildə daralır.

Yavaş-yavaş absorbsiya olan və inyeksiyadan sonra 4-6 saat ərzində qan şəkərini aşağı salmağa başlayan inyeksiya edilən insulin növü. Maksimal təsiri, növündən asılı olaraq, inyeksiyadan 10-18 saat sonra baş verir. Bu, yeməklər arasında və gecə ərzində qan şəkərini idarə etmək üçün bədənə aşağı səviyyədə insulin verir.

Beta hüceyrələri insulin istehsal edən, saxlayan və ifraz edən mədəaltı vəzidə yerləşir.

Normadan aşağı, normal, artıq çəkili və ya piylənmə olaraq təsnif edilmək üçün boyunuza və çəkinizə əsaslanan hesablama. Bədən kütlə indeksi çəkinizlə əlaqəli sağlamlıq problemləri riskləri haqqında sizə məlumat verir.

Bolyus insulin yemək və ya qəlyanaltı zamanı və ya ondan sonra qan şəkərində gözlənilən artımın qarşısını almaq üçün qəbul edilən əlavə insulin miqdarıdır. O, qan şəkəri yüksək olduqda da qəbul edilə bilər.

Diabet kəskin və xroniki xəstəliklərə səbəb olur. Kəskin fəsadlara diabetik ketoasidoz (DKA), hiperqlikemik hiperosmolyar sindromu (HHS), hiperqlikemik diabetik koma, qıcolmalar və ya huşun itirilməsi və infeksiyalar daxildir. Xroniki mikrovaskulyar fəsadlara retinopatiya (göz xəstəliyi), nefropatiya (böyrək xəstəliyi), neyropatiya (sinir xəstəliyi) və periodontit (dişi əhatə edən toxumanın iltihabı), xroniki makrovaskulyar fəsadlara isə ürək-damar xəstəliyi (qan dövranı sistemi xəstəliyi), diabetik ensefalopatiya, (beyin disfunksiyası) və diabetik pəncə sindromu (ayağın xorası və amputasiyası) daxildir.

Mədəaltı vəzi kifayət qədər insulin istehsal etmədikdə və ya bədən insulindən effektiv şəkildə istifadə edə bilmədikdə yaranan vəziyyət. Ən çox görülən üç diabet növü var: tip 1, tip 2 və hestasion.

Birbaşa diabetlə əlaqədar olaraq və ya diabetin fəsadı nəticəsində yaranan hər hansı bir xəstəliyi olan ayaq.

Diabetik ketoasidoz bədəndə qlükoza çatışmazlığı və qanda ketonların yığılması zamanı meydana gələn vəziyyətdir. Bədən enerji üçün şəkər əvəzinə yağdan istifadə etdikdə ketonlar əmələ gəlir. Bu, bədəndə qlükoza və insulin nisbəti düzgün olmayanda baş verə bilər, çünki hüceyrələriniz enerji üçün istifadə edəcəyi lazımi şəkəri qəbul edə bilmir.

Dərinizin altına, adətən qarnınıza və ya qolunuza yerləşdirilmiş kiçik sensor vasitəsilə işləyir. Sensor hüceyrələrarası mayedə olan interstisial qlükoza səviyyənizi ölçür. Sensor bir neçə dəqiqədən bir qlükozanı yoxlayır. Ötürücü simsiz şəkildə məlumatları monitora göndərir.

Bağırsaqda istehsal olunan hormon, mədəaltı vəzinin şəkəri qandan hüceyrələrə daşımaq üçün insulin ifraz etməsinə kömək edir. O, yeməkdən sonra qan şəkəri yüksək olduqda mədəaltı vəzinin beta hüceyrələrini insulin ifraz etmək üçün stimullaşdırır. O, həmçinin qaraciyər tərəfindən istehsal olunan şəkərin miqdarını azaltmağa kömək edir və mədənin boşalmasını ləngidir.

Hestasion diabet ilk dəfə hamiləlik dövründə qanda şəkər səviyyəsinin artması ilə ortaya çıxan diabet növüdür.

Qanda yüksək qlükoza səviyyəsi. Bu, bədəndə kifayət qədər insulin olmadığı və ya qlükozanı enerjiyə çevirməli olduğu insulini istifadə edə bilmədiyi zaman baş verir. Hiperqlikemiyanın əlamətlərinə həddindən artıq susuzluq, ağzın quruması və sidiyə tez-tez getmə ehtiyacı daxildir.

Qanda aşağı qlükoza səviyyəsi. Bu, diabeti olan şəxs həddindən artıq insulin və ya digər diabet əleyhinə dərman qəbul etdikdə, çox az yemək yedikdə və ya əlavə qidalanma olmadan idman etdikdə baş verir. Hipoqlikemiyası olan bir şəxs əsəbi ola, titrəmə, zəiflik və ya tərləmə, baş ağrısı, bulanıq görmə və aclıq hiss edə bilər.

Hüceyrə divarlarının və sinirlərin vacib hissəsi olan. qaraciyərin istehsal etdiyi mumlu, qoxusuz maddə; xolesterin həzm və hormon istehsalı kimi bədən funksiyalarında mühüm rol oynayır. Xolesterol bədən tərəfindən istehsal olunmaqla yanaşı, qəbul etdiyimiz heyvan qidalarından da əldə oluna bilər. Qanda xolesterin çox miqdarda olması aşağı sıxlıqlı lipoproteinlərin (''pis'' xolesterin) adlı hissəciklərin artmasına səbəb olur, bu da damar divarlarında kirəc yığılmasını artırır və ateroskleroza səbəb olur

Şəkərin qandan hüceyrələrə keçməsinə kömək edən mədəaltı vəzinin beta hüceyrələri tərəfindən istehsal olunan hormon. İnsulin, həm də qanda şəkərin səviyyəsinə nəzarət edərək diabetin müalicəsində inyeksiya üçün istifadə edilən dərmandır.

İntensiv insulin terapiyası qan şəkərinizin səviyyəsinin diabeti olmayan birinin qan şəkəri səviyyəsi ilə yaxın olması üçün nəzərdə tutulmuş müalicə yanaşmasıdır. Bu müalicə qan şəkəri səviyyəsinə yaxından nəzarət etməyi və insulinin çox sayda inyeksiyalarını tələb edir.

Kəmərə taxılan və ya cibdə saxlanılan və kart ölçüsündə olan insulin cihazı. Əksər insulin pompaları dar elastik plastik borudan və dərinin altından yeridilən iynədən ibarətdir. İstifadəçilər pompanı gecə və gündüz fasiləsiz olaraq insulinlə təmin etmək üçün tənzimləyirlər. Pompalar, istifadəçi tərəfindən proqramlaşdırma və daxiletmə əsasında yemək zamanı və qan şəkərinin çox yüksək olduğu vaxtlarda bolyus insulin dozasını yeritməklə istifadə edilə bilər.

İnsulinin əzələ, yağ və qaraciyər hüceyrələrinə təsirinin zəiflədiyini göstərən vəziyyət; bu təsir həm bədəndə istehsal olunan insulinlə, həm də insulin inyeksiyaları ilə baş verə bilər. Buna görə qan şəkərini azaltmaq üçün daha yüksək insulin dozaları tələb olunur.

İnsulin dirənc sindromu və ya metabolik sindrom Bu sindrom tip 2 diabet və ürək xəstəliyinin inkişaf riskini artıran vəziyyətlər toplusu ilə müəyyən edilir. Bu vəziyyətin diaqnostikası vacibdir, çünki siz bununla riski azaldaraq sağlamlığınızı yaxşılaşdıra bilərsiniz.

İnsulinin əsas ölçüsü; U-100 insulinin ən çox yayılmış konsentrasiyasıdır. U-100 - hər millilitr (ml) mayedə 100 vahid insulinin olması deməkdir.

Karbohidratlar qan şəkərinin səviyyəsini yüksəldən əsas qida növləridir. Həzm sisteminiz karbohidratları qlükoza (şəkər) halına gətirir və sonra bu şəkəri hüceyrələriniz üçün enerji mənbəyi kimi istifadə edir. Qidalarda 3 əsas karbohidrat növü var: nişastalar (mürəkkəb karbohidratlar), şəkərlər (sadə karbohidratlar) və lif. Lif meyvələr, tərəvəzlər və qoz-fındıqlar da daxil olmaqla, bitki qidalarının həzm edə bilməyəcəyiniz hissəsidir

Bədənin enerji resursu kimi istifadə etmək üçün yağları və yağ turşularını parçaladığı zaman əmələ gələn üzvi birləşmələr. Bu, adətən, bədəndə kifayət qədər şəkər və ya karbohidrat olmadıqda və ya orqanizm şəkərdən səmərəli şəkildə istifadə edə bilmədikdə baş verir. Ketonların yüksək səviyyələri təhlükəli olduğuna görə, sidik testi bədəninizdəki ketonların səviyyəsini yoxlamaq üçün bir üsuldur.

Diabetin müalicəsi üçün peroral və ya inyeksiya yolu ilə qəbul edilən qeyri-insulin dərmanlar.

Qlikozilləşdirilmiş hemoqlobin A1c (HbA1c)
Son 2-3 ay ərzində orta qan şəkəri səviyyənizi göstərən test. Nəticələr diabetinizin nə qədər yaxşı idarə olunduğunu göstərir. HbA1c testi bunu qırmızı qan hüceyrələrinizdəki hemoqlobinin tərkibindəki şəkərin (qlükoza) miqdarını ölçməklə edir. Daha çox şəkər (qlükoza) daha yüksək HbA1c deməkdir.

Normal qan qlükozasından yüksək olan, lakin diabet üçün diaqnostik həddən aşağı olan qan qlükozası. Bu test peroral şəkildə standart miqdarda qlükoza qəbul etməklə aparılır.

Və ya qan qlükozası. Qanda olan əsas şəkər (qlükoza) və bədənin əsas enerji mənbəyidir.

Mədəaltı vəzinin alfa hüceyrələri tərəfindən ifraz olunan hormon, qan şəkəriniz çox aşağı olduqda qaraciyərdə yığılan şəkərin sərbəst buraxılmasına kömək edir. Qlükaqon inyeksiya şəklində mövcuddur və ağır hipoqlikemiyada qan şəkərini tez şəkildə yüksəltmək üçün istifadə edilə bilər.

Standart istinad qida ilə müqayisədə qidanın qan qlükozasına təsirinə əsaslanan karbohidrat tərkibli qidaların sıralanması. Yüksək qlikemik indeksinə malik qidalar qanda qlükoza səviyyəsini orta və ya aşağı qlikemik indeksli qidalara nisbətən daha sürətlə artırır.

Müəyyən miqdarda maye içərisində maddənin konsentrasiyasını göstərən ölçü vahidi. ABŞ-da qan şəkəri (qan qlükoza) nəticələri mq/dL olaraq bildirilir. Digər ölkələr litr başına millimol (mmol/L) istifadə edirlər. Mmol/L-dən mq/dL-ə çevirmək üçün mmol/L-ni 18-ə vurun. Məsələn: 10 mmol/L x 18 = 180 mq/dL.

Mədənin arxasında yerləşən böyük ölçülü vəz. Mədəaltı vəzi orqanizmə qida həzm etmək üçün təkcə mədəaltı vəzi şirələri və ya fermentlər istehsal etmir, həm də qlükoza mübadiləsi üçün vacib olan insulin və qlükaqon kimi hormonlar da istehsal edir.

Və ya diabetik neyropatiya. Yüksək qan şəkərinin səbəb olduğu, tez-tez ayaq nahiyələrində və digər bölgələrdə ağrı və uyuşmaların yaranmasına gətirib çıxaran bir növ sinir zədələnməsi.

Normal qan qlükozasından yüksək olan, lakin diabet üçün diaqnostik həddən aşağı olan qan qlükozasıdır. Adətən ac qaldıqdan (adətən bir gecə) sonra yoxlanılır.

Bu termin artıq bədən yağını təsvir etmək üçün istifadə olunur; o, insanın çəkisi və boyu, yaxud bədən kütləsi indeksinə (BKİ) əsasən müəyyən edilir. 30-dan yuxarı olan bədən kütlə indeksi piylənmə olaraq təsnif edilir. Piylənmə bədəninizi insulinin təsirinə qarşı müqavimətini azaldır. Pylənmənin diabet üçün risk faktoru olduğu düşünülür.

Yeməkdən sonra plazmadakı qlükoza miqdarını təyin edən qan qlükoza testidir. Bu test yemək yedikdən sonra bədəninizin şəkər və nişastaya necə reaksiya verdiyini görmək üçün edilir.

Qlükozaya tolerantlığın pozulması da adlanan prediabet, insanın qanında qlükoza səviyyəsinin yüksək olması, lakin diabet diaqnozu qoyulacaq qədər çox olmamasıdır. Prediabet tip 2 diabetin erkən əlamətidir. İnsulin dirənci (bədən lazım olduğu kimi insulini istifadə etmədikdə) prediabetin başqa bir əlamətdir.

Mədəaltı vəzinin insulin istehsal edən hüceyrələrinin (beta hüceyrələri adlanır) zədələndiyi diabet növü; tip 1 diabetli insanlar az və ya heç insulin istehsal etmirlər, buna görə də qlükoza enerji kimi istifadə edilmək üçün orqanizmin hüceyrələrinə daxil ola bilmir. Bu qan şəkərinin yüksəlməsinə səbəb olur. Tip 1 diabetli insanlar qan şəkərinə nəzarət etmək üçün insulin inyeksiyalarından istifadə etməlidirlər.

İstehsal edilən insulinin kifayət etmədiyi və ya insan bədəninin mövcud olan insulin miqdarına normal reaksiya vermədiyi bir diabet növü; buna görə də qanda olan qlükoza enerji kimi istifadə edilmək üçün orqanizmin hüceyrələrinə daxil ola bilmir. Bu, qanda qlükoza (şəkər) səviyyəsinin artması ilə nəticələnir.

Qəbul etdiyimiz qidalardan qanla daşınan yağlar; kərə yağı, marqarinlər və yağlar da daxil olmaqla qəbul etdiyimiz yağların əksəriyyəti triqliserid şəklindədir. Artıq triqliseridlər bütün bədəndəki yağ hüceyrələrində saxlanılır. Bədənin qandan bu növ yağları çıxarmaq üçün insulinə ehtiyacı var.

Qan dövranı sisteminin xəstəlikləri vəpozulmalar;: ürək, ürəyin qan damarları və bütün bədənə və beyinə (həmçinin beynin daxilinə) gedən qan damar sistemi.

Ürək-damar xəstəliyinə ümumiyyətlə daralmış və ya tıxanmış qan damarlarını əhatə edən vəziyyətlər aiddir.

Qanın normaldan daha böyük bir qüvvə ilə qan damarlarından axdığı vəziyyət; yüksək qan təzyiqi ürəyi gərginləşdirir, damarlara zərər verir, infarkt, insult və böyrək problemləri riskini artırır; buna "hipertoniya" da deyilir. Diabetli insanlarda qan təzyiqi üçün hədəf 130/80-dən azdır.

Footer Menü

diabetim — Mon, 31 Jan 2022 13:08:02 +0000

Footer Menü diabetim Mon, 01/31/2022 - 16:08

footer_content

“Virtual Diabet Məktəbi” layihəsi haqqında

"Virtual Diabet Məktəbi" layihəsinin məqsədi üç prioritet sahədən ibarətdir: pasiyent və onlara qayğı göstərənlərə diabetə asan şəkildə nəzarət etmək, müalicə və sağlam həyat tərzinə riayət etməni asanlaşdırmaq və həvəsləndirmək məqsədilə rahat və müasir bir platforma yaratmaq; həkimləri pasiyentlərin maarifləndirilməsi və vaxtlarına qənaət etmələri üçün elektron vəsaitlə təmin etmək; əhali arasında şəkərli diabetlə bağlı maarifləndirməni artırmaq. Layihə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin təşəbbüsü və Novo Nordisk şirkətinin dəstəyi ilə icra olunur. Layihə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin təşəbbüsü və Novo Nordisk şirkətinin dəstəyi ilə icra olunur.

footer_siyaseti_title

Məxfilik Siyasəti

Çərəz siyasəti

Novonordisk

footer_siyaseti_link_pdf

https://dbf3416syrc3i.cloudfront.net/documents/maxfilix-siyaseti.pdf

https://dbf3416syrc3i.cloudfront.net/documents/cerez-siyaseti.pdf

https://www.novonordisk.az/

footer_appstore_link

footer_googleplay_link

footer_appgallery_link

footer_subinformation

footer_menu_name

Diabet nədir?

Qidalanma

Fiziki aktivlik

Müalicə

Diabetə nəzarət

footer_menu_link

what-is-diabetes

eating

moving

treatment

control-of-diabetes

Diabet Nedir Accordion

diabetim — Fri, 28 Jan 2022 08:20:04 +0000

Diabet Nedir Accordion diabetim Fri, 01/28/2022 - 11:20

diabetes_accordion_title

Fakt 1: Dünyada təxminən 537 milyon insan şəkərli diabet ilə yaşayır¹.

Fakt 2: Şəkərli diabet dünyada ölümün ən aparıcı səbəblərindən biridir.

Fakt 3: Şəkərli diabetin 2 əsas növü var.

Fakt 4. Şəkərli diabetin üçüncü növü hamiləliklə bağlı diabetdir (Hestasion).

Fakt 5: Tip 2 şəkərli diabet tip 1 şəkərli diabetdən daha çox yayılmışdır.

Fakt 6: Şəkərli diabeti olan insanlar şəkərli diabeti daha yaxşı idarə etməklə gələcəkdə fəsadların yaranma riskinin qarşısı ala bilərlər.

Fakt 7: Erkən diaqnoz və müdaxilə vacibdir.

Fakt 8. Şəkərli diabet ürək-damar xəstəliklərinin əsas səbəblərindən biridir.

Fakt 9: Tip 2 şəkərli diabetin qarşısı alına bilər.

diabetes_accordion_content

Şəkərli diabetin geniş yayılması son 3 onillikdə sabit şəkildə artmaqdadır; bununla eyni zamanda artıq çəki və piylənmə olan insanların da sayının paralel olaraq artdığı müşahidə olunur. 2045-ci ilə qədər diabeti olan insanların sayının 700 milyona çatacağı proqnoz edilir¹.

1. IDF Diabetes Atlas | 10^th edition

2021-ci ildə şəkərli diabet və onun fəsadları dünyada 6.7 milyon insanın ölümünün birbaşa səbəbi olmuşdur¹. Bu təxminən hər hər 5 saniyədədə 1 ölüm deməkdir¹.

1. IDF Diabetes Atlas | 10^th edition

Tip 1 şəkərli diabeti olan pasiyentlərdə orqanizmin immun sistemi mədəaltı vəzidə insulin yaradan hüceyrələri hədəf götürür. Bunun nəticəsində qanda şəkərin miqdarını normal səviyyədə saxlamaq üçün kifayət qədər insulin olmur. Tip 2 diabet zamanı isə orqanizmin hüceyrələri insulinə tələb olunan reaksiyanı verə bilmir. Tip 2 diabetin sonrakı mərhələlərində bədən də kifayət qədər insulin istehsal etməyə bilər.

Tip 2 diabetin qarşısı alına bildiyi halda, tip 1 diabetin yaranma səbəbləri naməlum qalır və indiyədək qarşısının alınması mümkün olmamışdır.

Gestasyon diabet hiperqlikemiya, qanda şəkərin yüksəlməsi (normaldan yuxarı, lakin şəkərli diabet diaqnozu qoymaq üçün aşağı) ilə xarakterizə olunur. Gestasyon diabeti olan qadınlarda hamiləlik və doğuş zamanı fəsadlarla üzləşmək riski olur. Bu qadınlar və onların uşaqlarında gələcəkdə tip 2 diabet yaranma riski yüksək olur.

Hestasion diabet barədə daha ətraflı məlumat üçün, zəhmət olmasa bu linkə daxil olun.

Tip 2 şəkərli diabet bütün dünyada diabet hallarının əksəriyyətini təşkil edir. Uşaqlarda tip 2 diabetin yaranması bütün dünyada artmaqdadır, baxmayaraq ki əvvəllər bu nadir hallarda baş verərdi.

Diabet orqanizminizdə fəsadlara səbəb ola bilər. Lakin diabetin orqanizmə vurduğu zərərin bir çox əlamətləri illərlə özünü biruzə verməyə bilər. Hətta əlamətlər o qədər kiçik ola bilər ki, siz onlara diqqət yetirməyə bilərsiniz. Məhz bu səbəbdən gələcəkdəki problemləri izləmək və onları azaltmaq üçün nələri edə biləcəyinizi bilmək çox vacibdir.

Sağlam həyat tərzi vərdişləri hər kəs üçün vacib olsa da, şəkərli diabetlə yaşayarkən bunun xüsusilə faydalı olduğunu görə bilərsiniz.

Şəkərli diabetlə yaşayarkən diabetin idarə ediliməsinin 4 təməl daşını unutmamaq çox vacibdir:

İnsan diaqnoz qoyulmamış və müalicə olunmamış şəkərli diabetlə nə qədər çox yaşamış olarsa, onun sağlamlıq vəziyyətinin o qədər pis olacağı ehtimal olunur. Qanda qlükozanın ölçülməsi kimi əsas metodlar ilkin səhiyyə müəssisələrində asanlıqla əlçatan olmalıdır.

Diabet və qanda yüksək qlükoza ürək-damar xəstəlikləri riskini təqribən 2 dəfə artırır.

Əksər günlərdə 30 dəqiqəlik orta intensivlikdə fiziki fəaliyyət və sağlam qidalanma tip 2 şəkərli diabetin yaranma riskini xeyli azalda bilər.

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Yükləmək üçün kitabçalar

diabetim — Tue, 25 Jan 2022 17:09:10 +0000

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Yükləmək üçün kitabçalar diabetim Tue, 01/25/2022 - 20:09

nezaret_title_two

Yükləmək üçün kitabçalar

nezaret_content_two

Mövzu ilə bağlı broşurları aşağıdakı linklərdən yükləyə bilərsiniz:

Ayağa qulluq qaydaları
Diabetlə yaşamaq: müalicə, qidalanma və fiziki aktivlik üçün təlimatınız
Diabeti izləmək və nəzarət etmək üçün təlimatınız
Diabetə nəzarət gündəliyiniz
Göstəricilərinizi bilin

nezaret_accordion_open_two

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Nə faydalı ola bilər?

diabetim — Tue, 25 Jan 2022 17:07:10 +0000

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Nə faydalı ola bilər? diabetim Tue, 01/25/2022 - 20:07

nezaret_title_two

Nə faydalı ola bilər?

nezaret_content_two

Diabetə qayğı komandası

Müalicəyə yeni başlamağınızdan və ya şəkərli diabetlə uzun illər yaşamağınızdan asılı olmayaraq müalicə planının tərtib edilməsi doğru yolda addımlamağınıza kömək edə bilər.

Diabet hər bir insan üçün müəyyən bir çətinlikdir. Buna görə diabetinizi idarə etməkdə tək olmadığınızı unutmamağınız çox vacibdir.

Kömək etməyə hazır olan müxtəlif profilli həkimlər var. Onlar sizin diabetə qayğı komandanızı təşkil edirlər. Bu komandaya aşağıdakı mütəxəssislər daxil ola bilər:

Endokrinoloq;
Ailə həkimi;
Diabet təlimçisi;
Diyetoloq;
Ürək həkimi;
Podoloq (ayaq həkimi);
Göz həkimi;
Böyrək həkimi;
Diş həkimi;
Əczaçı;
Psixoloq.

Məqsədinizə nail olmaq üçün öz qayğı planınızı tərtib etdiyiniz zaman sözügedən mütəxəssislərlə, xüsusilə də endokrinoloqunuzla sıx əlaqə saxlayın.

nezaret_accordion_open_two

yes

nezaret_accordion_title_two

Hədəfə doğru irəliləyin

Tip 2 şəkərli diabeti olan insana dəstək

nezaret_accordion_content_two

Haraya getdiyinizi bilmək və oraya gedib çatmaq üçün motivasiyanı qoruyub saxlamaq çox vacibdir.

Bir addım geriyə çəkilərək diabetinizin müalicəsində nələrin yolunda getdiyini, nələrin isə getmədiyini düşünmək yaxşı bir fikir ola bilər. Məsələn, ola bilsin ki, dərmanların qəbulu ilə bağlı artıq gündəlik bir rejiminiz var, lakin qanda şəkərin yoxlanması üzrə testləri hələ də gün rejiminizə uyğunlaşdıra bilmirsiniz. Hədəflərinizi həkiminizlə birlikdə müəyyən edin.

Diabet zamanı özünə qayğı hədəflərinin müəyyən edilməsi üçün 4 məsləhət

Qan şəkərinin səviyyəsinin yoxlanması və qan şəkərinin hədəf səviyyələrinin təyin edilməsi barədə həkiminizlə mütləq danışın. Siz və həkiminiz birlikdə aşağıdakıları edə bilərsiniz:

Hədəfləri aydın və spesifik edin. Məsələn, "Mən gündə bir dəfə səhər qanda şəkər səviyyəsini yoxlayacağam."
Qarşınıza real hədəflər qoyun. Əgər siz qanda şəkər səviyyəsini həftədə bir dəfə yoxlayırsınızsa, birdən-birə onu gündə 4 dəfə yoxlamaq öhdəliyi sizin üçün çətin ola bilər.
Müəyyən vaxt çərçivələrini təyin edin. Bu, sizə hədəflərinizə fokuslanmağa, onlardan geri qalmamağa və onları təxirə salmamağa kömək edəcək — özünüzə bir və ya iki həftə vaxt verin, daha sonra işlərin necə getdiyini qiymətləndirin.
Vacib hesab etdiyiniz hədəfləri seçin. Həkiminizin hədəfi nə səbəbdən tövsiyə etdiyinə əmin deyilsinizsə, bunu öyrənmək üçün ona suallar verin.

Motivasiya vacibdir

Sizi sağlam dəyişikliklərə həvəsləndirən amillər barədə düşünün.

Sizi nələrin motivasiya etdiyini yazın və tez-tez gördüyünüz bir yerə yerləşdirin. Məqsədə çatdıqdan sonra, bu gün nələr hiss etdiyinizə diqqət yetirin. Öz məqsədinizə doğru atdığınız kiçik bir addımla hədəflərinizdən birinə çatmaq hissi ən yaxşı motivator ola bilər!

Diabeti olan insana yaxşı dəstək olmaq üçün bəzi məsləhətlərlə tanış olun.

Yaxın bir insana diabetə nəzarət etməkdə kömək edirsinizsə, demək, siz onun qayğı tərəfdaşısınız. Nə üçün biz "qayğı tərəfdaşları" deyirik? Çünki "qayğı tərəfdaşları" sizin bu yolda birlikdə olduğunuzu bildirir.

Beləliklə, qayğı tərəfdaşı olmaq nə deməkdir? Bu, yaxın insana gündəlik ehtiyaclarında yardım etmək deməkdir. Məsələn:

Dərmanları əldə etmək;
Dərman qəbulunu xatırlatmaq;
Birlikdə həkim qəbuluna getmək;
Yemək hazırlamaq.

Həmin insana ehtiyacı olduğu zaman emosional yardım da etmək olar. Bəzən, sadəcə danışa biləcəyi bir insanın olması diabetlə yaşayan insanın ən çox ehtiyac duyduğu bir şey ola bilər.

Başqalarına necə qayğı göstərməli?

Qayğı planını hazırlamaq üçün aşağıdakı 4 addıma riayət edin:

Yeməklər
Şəkərli diabeti olan yaxın adamınıza nəyi, nə zaman və nə qədər yemək lazım olduğunu balanslaşdırmağa kömək edin. Bu şəkildə qidalanmaq sizin də daha sağlam olmağınıza kömək edə bilər! Kiçik dəyişikliklərdən başlayın. Sadə, sağlam qidalara keçməyə cəhd edin, məsələn ağ düyünü qəhvəyi düyü ilə əvəz edin.
Fiziki aktivliyinizi qoruyun
Gün rejiminizə uyğun olan fiziki aktivlik planını birlikdə işləyib hazırlayın. Yaxın adamınızın fiziki aktivlik planına başlamazdan əvvəl öz həkimi ilə məsləhətləşdiyindən əmin olun.

Fiziki aktivlik planınıza aşağıdakı 3 sadə addımla başlayın:

1-ci addım: Fiziki aktivlik planına başlamazdan əvvəl onun həkimi ilə danışın.

2-ci addım: Yaxın adamınıza fiziki aktivlik növünü seçməkdə kömək edin. Kiçik aktivlik növlərindən, məsələn, hər gün şam yeməyindən sonra gəzintidən başlayın.

3-ci addım: Qarşınıza məqsəd qoyun və bu məqsədə birlikdə nail olmağı razılaşın.

Dərmanların qəbulu
Əgər yaxın adamınız dərman qəbul etməyə başlayıbsa, ona həkimin təyin etdiyi müalicə planına əməl etməsinə kömək edin. Şəkərli diabetin müalicəsi üçün müxtəlif dərmanlar mövcuddur və onlar barədə öyrənmək yardım prosesinə daha çox cəlb olunmağınıza kömək edə bilər. Yaxın adamınızın qəbul etdiyi dərmanları və dərmanların istifadə təlimatlarını izləməklə onun öz müalicə planını yerinə yetirməsinə kömək edin.
Qanda şəkərin səviyyəsinin yoxlanması
endensiyaları aşkara çıxarmaq üçün yaxın adamınızı qanda şəkərin səviyyəsini mütəmadi olaraq izləməyə həvəsləndirin. Göstəricilərin qeyd edilməsi müalicə planının nə dərəcədə effektiv olduğunu anlamaqda həkimə kömək edəcək.

Qanda şəkərin səviyyəsini izləməyin vərdiş halına gətirilməsinin asan yollarından biri bu prosesi hər gün edilən bir işlə uyğunlaşdırmaqdır. Məsələn, yaxın adamınıza səhər yeməyinin hazırlanması ilə birgə qanda şəkərin səviyyəsinə nəzarəti uyğunlaşdırın.

Özünüzə necə qayğı göstərməlisiniz?

Əgər diabeti olan şəxslərə qayğı göstərən milyonlarla insandan birisinizsə, bəlkə də öz ehtiyaclarınızı ikinci plana atırsınız. Lakin başqalarına yaxşı qayğı göstərmək üçün özünüzə də yaxşı qayğı göstərməlisiniz.

Dəstək olmaq sizə necə təsir edə bilər?

Sizin aşağıdakı narahatçılıqlarınız ola bilər:

Doyunca yatmamaq;
Yaxşı qidalanmamaq;
Fiziki cəhətdən aktiv olmamaq və s.

Yaxın adamınızın qayğı planı olduğu kimi, sizin də qayğı planınız olmalıdır. Planınızı qurarkən nəzərə almalı olduğunuz bəzi məqamlar bunlardır:

Stresin idarə edilməsi: Stresin idarə edilməsi bir çox yolla mümkündür. Sizdə stresə səbəb olan məqamlara diqqət yetirin. Siz onları nə qədər erkən aşkara çıxarsanız, bir o qədər tez tədbir görə bilərsiniz.

Stresin aradan qaldırılması üçün bəzi məsləhətlər

Sağlamlığınıza diqqət yetirin;
Özünüzə vaxt ayırın: Gün ərzində, zövq aldığınız işlə məşğul olmaq, məsələn, kitab oxumaq və ya hobbiniz üzərində işləmək üçün vaxt ayırmağa çalışın;
Kömək üçün müraciət edin: Siz tək deyilsiniz. Ailənizdən və dostlarınızdan kömək istəməyə çəkinməyin.

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Bilməli olduğunuz vacib məqamlar

diabetim — Tue, 25 Jan 2022 17:04:05 +0000

Diabete Nezaret (Tip 2 şəkərli diabet) Bilməli olduğunuz vacib məqamlar diabetim Tue, 01/25/2022 - 20:04

nezaret_title_two

Bilməli olduğunuz vacib məqamlar

nezaret_content_two

HbA1c və qanda şəkər: Biz nəyə diqqət yetiririk?

Hər iki analizin hansı mühüm məlumatları verdiyini öyrənin:

Qanınızda şəkərin səviyyəsini yoxlamaq və göstəricilərinizi izləmək diabetin müalicəsi üzrə planınızın əhəmiyyətli bir hissəsidir. Qanınızda həm HbA1c-nin, həm də şəkərin səviyyəsi diabeti nə dərəcədə yaxşı idarə etdiyinizi göstərir.

Bəs bu iki test arasındakı fərq nədən ibarətdir?

Qanda şəkər səviyyəsinin ölçülməsi

Qanınızda şəkərin və ya qlükozanın səviyyəsinin ölçülməsi diabetə gündən-günə necə nəzarət etdiyinizi göstərə bilər. Bu, ev şəraitində yerinə yetirə biləcəyiniz bir testdir və aşağıdakıları göstərə bilər:

Qəbul etdiyiniz dərmanların nə dərəcədə effektiv olduğunu göstərir
Fiziki fəallığınızın və qəbul etdiyiniz qidaların qan şəkərinizə necə təsir etdiyini aşkarlayır
Qan şəkərinizdə baş verən dəyişiklikləri görməyinizə, eləcə də fiziki fəallığınızın, qida rasionunuzun və stresin qanınızda şəkərin səviyyəsinə necə təsir etdiyini daha da yaxşı anlamağınıza kömək edir.
Sizə qanda şəkərin səviyyəsinin azalmasının (hipoqlikemiya) və yüksəlməsinin (hiperqlikemiya) qarşısını almağa kömək edir

HbA1c qanda şəkərin səviyyəsi barədə tam bir təsəvvür yaradır və xəstəxana şəraitində aparılır. Bu test son 2-3 ay ərzində qan şəkərinin orta səviyyəsini ölçərək, keçən zaman ərzində qan şəkərinin səviyyəsini nə dərəcədə yaxşı idarə etdiyinizi göstərir. Bu, qanınızda şəkərin səviyyəsi barədə "yaddaş"a bənzəyir.

HbA1c nin səviyyəsi qanda şəkərin orta səviyyələri ilə necə uyğunlaşır?

Bu test şəkərölçən cihazınızda gördüyünüz eyni ölçmə üsulu ilə qanınızda şəkərin orta səviyyəsini mq/dl (desilitrdə milliqramlarla) göstərməyin digər bir yoludur.

Bəs əslində bu rəqəmlər pasiyent üçün nə deməkdir?

HbA1c-nin hədəf səviyyəsi hər bir şəxsin yaşından və digər amillərdən asılı olaraq fərqlənə bilər və sizin hədəf səviyyəniz digər şəxsə nisbətən fərqli ola bilər.

ADA əksər böyüklər üçün (hamilə qadınlar istisna olmaqla) HbA1c-nin hədəf səviyyəsinin 7%-dən az olmasını təklif edir. Sizin fərdi hədəf səviyyəniz daha yüksək və ya daha aşağı ola bilər. Lakin yadda saxlayın ki, həkiminiz sizin üçün fərdi plan hazırlayacaq və məhz sizə uyğun olan hədəf səviyyələrinizi təyin edəcəkdir.

HbA1c testinin nəticələri faizlə göstərilir. Faiz göstəricisi nə qədər yüksəkdirsə, deməli son iki-üç ayda qanda şəkərinizin səviyyəsi bir o qədər yüksək olmuşdur. HbA1c testi həmçinin aşağıdakı tövsiyələr əsasında diaqnozun qoyulması üçün də istifadə edilə bilər:

Əgər HbA1c səviyyəniz 5,7% ilə 6,5% arasındadırsa göstəriciniz prediabet diapazonundadır.

Əgər HbA1c səviyyəniz 6,5 % və daha yuxarıdırsa, göstəriciniz diabet diapazonundadır.

nezaret_accordion_open_two

yes

nezaret_accordion_title_two

Qanınızda şəkərin səviyyəsini hansı tezliklə yoxlamalısınız?

Tip 2 şəkərli diabet və yüksək qan şəkərinin nəticəsi olan hiperosmolyar hiperqlikemik sindrom (HHS)

Diabet “pazl”ı

nezaret_accordion_content_two

Siz və həkiminiz qanda şəkərin səviyyəsini nə zaman və hansı tezliklə yoxlamaq lazım olduğu barədə qərar verəcəksiniz.

Şəkərli diabetin orqanizmə təsiri hər bir şəxs üçün fərqlidir və zaman keçdikcə dəyişir. Beləliklə, hansı dərmanı qəbul etdiyinizdən və həkiminizin məsləhətindən asılı olaraq, qanda şəkərin səviyyəsini yoxlama tezliyiniz dəyişə bilər.

ADA-nın tövsiyələri əsasında aşağıdakı hallarda həkiminizlə əlaqə saxlamaq məsləhət görülür:

Xəstələnmisinizsə və 1-2 gün ərzində vəziyyətiniz yaxşılaşmırsa;
Peroral dərman qəbul edirsinizsə və yeməkdən əvvəl qanda şəkərin səviyyəsi ≥250 mq/dl və nə zaman yoxlamağınızdan asılı olmayaraq son 24 saatdan artıq müddətdə yüksək olaraq qalırsa.

Mükəmməlliyə deyil, irəliləməyə fokuslanın

Unutmayın ki, qanda şəkərin səviyyəsini hər zaman mükəmməl səviyyədə saxlamaq demək olar ki, mümkün deyil. Vaxtaşırı olaraq, qanda şəkərin səviyyəsi ya yüksək, ya da aşağı ola bilər.

Qanda şəkər testlərinin nəticələrini həkiminizlə birlikdə nəzərdən keçirməyiniz qanınızda şəkərin səviyyəsinin həddən artıq yüksək və ya aşağı olmasının səbəblərini tapmaqda sizə kömək edə bilər. Beləliklə, nəzarətdə qalmaq üçün lazımi dəyişiklikləri edə bilərsiniz!

HHS çox ağır bir vəziyyətdir.

Bu o zaman baş verir ki, qanda şəkərin yüksək səviyyəsi sidik ifrazının qeyri-adi artmasına səbəb olur. Bu, bədənin susuzlaşması ilə nəticələnə bilər.

Qanınızda şəkərin səviyyəsi yüksəkdirsə, lakin bunun səbəbini bilmirsinizsə, tibbi yardım üçün müraciət etməlisiniz. Həkiminiz qanda şəkərin hansı səviyyəsinin və hansı simptomların HHS ilə əlaqəli olduğu barədə sizə məlumat verəcək.

Hansı hallarda həkimə müraciət etməlisiniz?

2-dən artıq testin nəticəsində qanda şəkərin səviyyəsi sizin hədəf səviyyənizdən yuxarıdırsa;

Xəstələnmisinizsə, qızdırmanız, ürəkbulanma və ya qusmanız varsa;
Cərrahi əməliyyat olunmağı planlaşdırırsınızsa və ya yaxınlarda əməliyyat keçirmisinizsə;
Qanınızda şəkərin səviyyəsinin nə səbəbdən həddən artıq aşağı və ya həddən artıq yüksək olması sizə məlum deyilsə.

Bədəninizin müxtəlif orqanlarının tip 2 diabetin irəliləməsində roluna yaxından nəzər salın.

Sizə elə gələ bilər ki, diabet zamanı sağlamlığınıza təsir edə bilən saysız-hesabsız amillər mövcuddur. Bu nəyə fokuslanmaq lazım olduğunu anlamaqda çətinlik törədə bilər. Buna nəzər salmağın daha asan yolu bədəninizi 7 hissədən ibarət bir pazl kimi təsəvvür etmək ola bilər.

Gəlin, tip 2 şəkərli diabet zamanı bədəninizdə nələrin baş verdiyini daha yaxşı başa düşmək üçün hər bir pazl hissəsi ilə yaxından tanış olaq.

1. Mədə-bağırsaq traktı

Mədə-bağırsaq traktı mədə və bağırsaqlardan ibarətdir. Siz qida qəbul edərkən inkretinlər (qlükaqonabənzər peptid-1 [GLP-1] və mədənin inhibitor peptidi [GİP] kimi hormonlar) ifraz olunur. Bu hormonlar qlükozanın mənimsənilməsinə kömək edir və eləcə də orqanizm tərəfindən qlükozanın artıq istehsalını ləngidir (inkretin effekti). Tip 2 diabet zamanı GLP-1-in çatışmazlığı və GİP-in təsirinə qarşı rezistentlik səbəbindən inkretin effektinin azalması müşahidə olunur. Bu, insulinin səviyyəsinin azalması və qanda şəkərin artması ilə nəticələnir.

2. Mədəaltı vəzi

Mədəaltı vəzi insulini ifraz edən orqandır. İnsulin qlükozanı qan dövranından enerji əldə etmək üçün bədənin hüceyrələrinə daşıyır. Bu proses qanda şəkərin səviyyəsini normal səviyyəyə gətirir. Mədəaltı vəzidə həmçinin qlükaqon hormonu istehsal olunur. Qlükaqon qanda şəkərin səviyyəsini tarazlaşdırmağa kömək etmək üçün qaraciyərdən şəkərin qana buraxılmasını təmin edir. Şəkərli diabet zamanı mədəaltı vəzi daha az insulin və daha çox qlükaqon sekresiya edir ki, bu da qanda şəkərin səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur.

3. Əzələlər

Əzələləriniz enerjini qlükozadan əldə edir. Lakin tip 2 şəkərli diabet zamanı insulin şəkəri əzələ hüceyrələrinə çətinliklə çatdırır. Bu vəziyyət insulinə qarşı rezistentlik adlandırılır. Qanda insulinin səviyyəsi kifayət qədər olmadıqda, şəkər əzələləri qidalandırmaq üçün onlara daxil ola bilmir. Zaman keçdikcə, qlükozanın çatışmazlığı əzələ hüceyrələrinin məhv olmasına səbəb ola və nəticədə əzələ kütləsinin itirilməsinə gətirib çıxara bilər.

4. Qaraciyər

Əgər sizdə tip 2 şəkərli diabet varsa, mədəaltı vəziniz normadan artıq miqdarda qlükaqonu qana buraxa bilər. Bu da öz növbəsində, qaraciyərin qana daha çox şəkər buraxmasına səbəb olur ki, nəticədə qanda şəkərin səviyyəsi yüksəlir.

5. Beyin

Beynin hipotalamus adlanan hissəsi qəbul etdiyiniz qidanın miqdarını tənzimləməyə kömək edir, orqanizminizin insulinə qarşı həssaslığına, eləcə də bədəninizdə qlükozanın və yağların metabolizminə təsir edir. Tip 2 şəkərli diabeti olan insanlarda beynin siqnal sistemində dəyişikliklər baş verə bilər ki, bu da beynin insulin və GLP-1 kimi siqnallara daha az reaksiya verilməsi ilə nəticələnə bilər.

6. Piy toxuması

Əgər artıq çəkiniz və /və ya tip 2 şəkərli diabetiniz varsa, əzələ və qaraciyər hüceyrələri kimi, piy hüceyrələri də insulinə qarşı rezistent (yəni həssaslığın pozulması və ya daha az həssaslıq) ola bilər. Bu, qanda şəkərin səviyyəsinin artmasına səbəb ola bilər. Sağlam qidalanma, fiziki fəallıq və sağlam çəkinin qorunub saxlanması piy hüceyrələrindən xilas olmağınıza kömək edə və sizin üçün faydalı ola bilər.

7. Böyrəklər

Böyrəklərin vəzifələrindən biri ehtiyat enerjini itirilməkdən qorumaq üçün şəkəri qana reabsorbsiya (geriyə sovrulma) etməkdir. Tip 2 şəkərli diabet zamanı böyrəklər normadan artıq şəkəri qana reabsorbsiya edir və qanda şəkərin səviyyəsini nəzarət altında saxlamaq çətinləşir. Bu pazlın bütün 7 hissəsinin birlikdə necə işlədiyini anlamaq sizdə diabet haqqında tam təsəvvür yaradacaq. Hər hansı suallarınız varsa, həkiminizdən soruşun.