Müntəzəm məşqlər əyləncəli yolu ola bilər

Biz bilirik ki, fəal olmaq qanda şəkərin (qlükozanın) səviyyəsini mümkün qədər normaya yaxın saxlanmasına kömək edə bilər. Bu tip 1 şəkərli diabet pasiyentlərinin bütün yaş qrupları üçün vacibdir. Lakin əgər siz son zamanlar çox da fəal olmamısınızsa, buna necə başlaya bilərsiniz? Bu məsləhətlər sizə dərhal başlamağa kömək edə bilər:

• Fiziki fəaliyyəti gündəlik həyatınızın bir hissəsinə çevirin. Siz lift əvəzinə pilləkənlərdən istifadə etmək kimi kiçik hərəkətlərlə başlaya bilərsiniz. Yaxud, həftədə bir neçə dəfə məhəllənizin ətrafında gəzintiyə çıxın.
• Qaçmazdan əvvəl gəzişin. Daha çox piyada gəzmək əla başlanğıcdır. Sonra siz piyada gəzintidən qaçışa keçmək istəyə bilərsiniz. Necə? Normal gəzməyə başlayın, sonra bir neçə dəqiqə asta qaçış etməyə çalışın. Əgər nəfəs almaqda çətinlik çəkməyə başlayırsınızsa və ya nəfəsiniz daralırsa, onda sürətli gəzintiyə qayıdın. Nəfəsinizi bərpa edin və yenidən başlayın. Sizin üçün nə rahatdırsa, onu da edin, lakin heç vaxt özünüzə qarşı tələbkar olmağı dayandırmayın!
• Fiziki fəaliyyət üzrə gündəlik tutun. Hər hansı fiziki fəaliyyətə başlamazdan əvvəl və sonra qanda şəkərin miqdarının ən son göstəricilərini qeyd edin. Bu üsulla nəyin sizin üçün daha münasib olduğunu öyrənə bilərsiniz.
• Risklərə yol verməyin! Fiziki fəaliyyət planına başlamazdan və ya onu dəyişməzdən əvvəl mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.

Qanda şəkər səviyyəsini yoxlamağı unutmayın

Fiziki fəaliyyətə başlamazdan əvvəl qanda şəkər səviyyəsini yoxlamağınız yaxşı olardı. Əgər o çox aşağı və ya çox yuxarıdırsa, fiziki fəaliyyətdən çəkinin:

• Əgər qanda şəkərin miqdarı 100 mq/dL-dən azdırsa, sizə bir az meyvə və ya bir neçə peçenye kimi karbohidratlı qəlyanaltı lazım ola bilər. 15-30 dəqiqə sonra təkrar yoxlayın. Qanda şəkərin miqdarı 100 mq/dL-dən yuxarı olanadək məşq etməyin.
• Sidik analizi ketonların olduğunu göstərirsə və qanda şəkər səviyyəsi yüksəkdirsə, məşq ETMƏYİN. Yüksək miqdarda ketonlar və yüksək səviyyədə şəkər diabetinizin nəzarətdən çıxmağını bildirir. Bu vəziyyət ilə bağlı həkiminizlə danışın.

Qanda şəkərin düşməsinə hazır olun

Ağır fiziki fəaliyyətdən sonra qanda şəkərin az olması (hipoqlikemiya) həmişə mümkündür, ona görə də:

• Hipoqlikemiya simptomlarına qarşı diqqətli olun və ona cəld reaksiya verin;
• Hipoqlikemiya halında tədbir görmək üçün fiziki fəaliyyətlə məşğul olduğunuz zaman yanınızda şəkərli qəlyanaltı və ya qlükoza həbləri saxlayın.

Uğurunuzu mütləq qeyd edin. Hər bir addım əhəmiyyətlidir! Kiçik məqamlardan başlayın və yadda saxlayın: fiziki aktiv olma istiqamətində atılmış hər bir addım yaxşı addımdır. Həyat tərzinə dəyişikliklər etmək hər an asan olmur, lakin siz bunu edə bilərsiniz!

Fiziki məşq qandakı şəkərə təsir edir - əgər sizdə diabet varsa, onun necə nəzarətdə saxlanılması ilə bağlı bəzi məsləhətlər aşağıda təqdim olunur.

Fiziki aktivlik qanda şəkər səviyyəsini aşağı salır, doğrudurmu? Əslində, bu o qədər də sadə deyil, xüsusilə tip 1 diabetlə yaşayanlar üçün.

Həqiqətdə, qanda şəkərin səviyyəsi fiziki məşq zamanı və hətta ondan sonra aşağı düşə və ya qalxa bilər. Hər kəsin bədəni bir az fərqli reaksiya verir, lakin ümumiyyətlə:

• Qanda şəkər səviyyəsinin aşağı düşməsi (hipoqlikemiya) xüsusilə tip 1 diabeti olan insanlarda uzun müddət məşq etdikdə, yaxud öz insulin dozasını və ya qida planını tənzimləmədən fiziki fəaliyyətlə məşğul olduqda baş verir;
• Qanda şəkər səviyyəsinin yüksəlməsi (hiperqlikemiya) yüksək intensivli fəaliyyət növləri ilə (anaerobik) məşq edən insanlarda olur.

Qanınızdakı şəkərin müxtəlif fəaliyyət növlərinə necə reaksiya verdiyini bilmək həmişə mümkün olmur. Bəzi dəyişikliklər qaçılmazdır, lakin əsas vacib məsələ qanınızdakı şəkərin səviyyələrinin həddindən artıq yuxarı qalxmasına və ya aşağı düşməsinə yol verməməkdir Aşağı və ya yuxarı şəkər səviyyələrini necə idarə etməli olduğunuz barədə həkiminizlə danışın.

Fiziki fəaliyyət zamanı və ondan sonra QANDA ŞƏKƏR SƏVİYYƏSİNİN DÜŞMƏSİNƏ yol verilməməsi

Saata baxın. Əgər uzun müddət ərzində fəaliyyətdə olmusunuzsa, qanda şəkər səviyyələri həddən artıq aşağı düşə bilər.

Fəaliyyətə başlamamışdan qabaq nəsə yeyin. Acqarına fiziki fəaliyyət qanda şəkər səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər

İsulinə və qidaya olan ehtiyacınızı planlaşdırın. Bu, müxtəlif variantların yoxlanılmasını, habelə diabetə qayğı komandanızın köməyini tələb edə bilər. İnsulin dozasının və qida qəbulunun sizin planlaşdırdığınız fəaliyyətə uyğunlaşdırılması qanda şəkər səviyyəsinin təhlükəsiz həddə saxlanmasına kömək edə bilər.

Təcili hallar üçün karbohidratları” əlinizin altında saxlayın. Daim hər hansı formada yüksək şəkərli qida yanınızda olsun. Bu, spirtsiz içkilər (diyetik olmayan), meyvə şirəsi, qlükoza həbləri, kişmiş və ya konfet ola bilər.

Fiziki fəaliyyətdən sonra da nəzarəti davam edin. Qanda şəkərin səviyyələri fiziki fəaliyyətdən 16-24 saat sonra belə düşə bilər. Buna səbəb bədən əzələlərin istifadə etdiyi şəkəri əvəz etmək üçün qandakı şəkəri istifadə etməyidir.

Dərmana olan ehtiyacınız gün ərzində müxtəlif səbəblərdən dəyişə bilər. Məsələn:

• Qanda yüksək şəkərlə fiziki fəaliyyətə başlamayın! Məşq səbəbindən qanda yüksək şəkər hətta daha da yüksələ bilər.
• İnsulin dozasını fəaliyyətin intensivliyinə uyğunlaşdırın. Fiziki fəaliyyət həddən artıq intensiv olarsa və/ və ya insulin səviyyələri çox aşağı olarsa, qanda şəkər səviyyələri çox yüksələ bilər.
• Ketonları yoxlayın. Əgər qanda şəkər səviyyəsi çox yüksəkdirsə, bədən ketonlar yarada bilər və bu da ketoasidoz adlanan təhlükəli vəziyyətlə nəticələnə bilər. Ona görə də əgər qanınızda şəkər səviyyəsi həddindən artıq yüksəkdirsə, ketonların olub-olmadığını da yoxladın.
• Uzun müddət məşq edəcəksiniz? Əgər məşq çox intensivdirsə və ya uzun müddət davam edirsə, onda siz fiziki fəaliyyət zamanı və ondan sonra yemək yeməli ola bilərsiniz. Belə hallar üçün tərkibində 15-30 qram karbohidrat olan az yağlı qəlyanaltı faydalı ola bilər.
• Qandakı şəkərin hansı istiqamətdə dəyişdiyini bilin. Fəaliyyətə başlamazdan 90 dəqiqə qabaq qandakı şəkəri yoxlamağa başlayın. Əgər qanda şəkər səviyyəsi aşağı düşərsə (hətta əgər o hələ də təhlükəsiz hədd daxilində olarsa belə), qəlyanaltı onun daha aşağı düşməsinin qarşısını ala bilər. Bu xüsusilə də fasilə edərək qanda şəkər səviyyəsini yoxlamağın mümkün olmayacağı fəaliyyət növünə başlamazdan əvvəl vacibdir.
• Daha uzun müddətli fəaliyyət növlərinin planlaşdırılması. Uzunmüddətli fəaliyyət növləri planlaşdırılarkən, tərkibində tez təsir edən karbohidratların olan qəlyanaltı qəbul etmək yaxşı fikirdir. Buna, meyvə şirəsi və ya qlükoza həbləri daxil ola bilər. Lakin, bəzi hallarda, kaloriləri artırmaq əvəzinə, planlaşdırılmış fəaliyyət üçün insulin dozasını azaltmaq daha yaxşı olardı. Insulin dozalarını tənzimləməzdən qabaq həmişə həkiminizlə məsləhətləşin.

Fiziki fəaliyyət planınızı tərtib etməyə necə başlamalı və ona necə riayət etməli?

Daha çox hərəkət etmək barədə qərar əla başlanğıcdır. Lakin əsas məsələ fəaliyyət planınızı diabetə nəzarət planınızın müntəzəm bir hissəsi etməkdir. Beləliklə, nə etməlisiniz? Aşağıda bir neçə tövsiyələr verilir:

Elə indi başlayın ... məsələn, bu gün

Birinci addım indi etdiyinizdən bir az artıq aktivlik göstərməkdir. Kreativ olun. Gününüzə daha çox fiziki hərəkət qatan sadə seçimlərdən başlayın – işə gedərkən və işdən qayıdarkən, alış-veriş edərkən, yaxud qonşularınızla və dostlarınızla görüşərkən.

Kiçik fəaliyyətlərdən başlayın

Başlamaq üçün sadə üsul 5 dəqiqəlik piyada gəzinti ola bilər. Tədricən gəzintini 10 dəqiqəyə, sonra 15 dəqiqəyə və daha uzun müddətə çatdıra bilərsiniz.

Özünüzlə dostunuzu da götürün

Dostunuzdan və ya ailə üzvünüzdən sizə qoşulmasını xahiş edin. Başqa şəxslə birlikdə plan qurmaq sizin bu cür plana riayət etməyinizə kömək edə bilər.

Ayaqlarınıza diqqət edin

Şəkərli diabet ayaqlarınıza mənfi təsir edə bilər, ona görə də onlara mütləq yaxşı qulluq edin. Ayaqlarınızı hər gün yoxlayın, xüsusilə fiziki fəaliyyətdən sonra. Əgər narahat olduğunuz bir şey olarsa, həkiminizə məlumat verin.

Qanda şəkərin aşağı düşməsinə diqqət yetirin (hipoqlikemiya)

Fiziki fəaliyyətdən əvvəl və sonra qanda şəkərin miqdarını yoxlayın. Yanınızda karbohidratlı qəlyanaltı saxlayın ki, ehtiyac olarsa istifadə edə biləsiniz.

Əgər qanda şəkərin miqdarının aşağı olduğunu düşünürsünüzsə, dərhal 15 qram karbohidrat qəbul edin. Aşağıda sizin üçün bəzi nümunələr göstərilib:

• ½ fincan meyvə şirəsi (portağal və ya alma şirəsi);
• 1 fincan yağsız və ya 1%-li süd;
• ½ fincan adi şirəli qazlı içki (diyetik olmayan);
• 4 qlükoza həbi;
• 2 xörək qaşığı kişmiş;
• Asan çeynəyə biləcəyiniz konfetlər (məsələn, 7 ədəd “marmelad”)

Siz bir müddət fəaliyyətsiz qalmış olsanız da, elə indicə yenidən başlaya bilərsiniz! Aşağıdakı təkliflər sizə kömək edə bilər:

• Hər zaman idman zallarına pul xərcləməyə ehtiyac yoxdur. Siz parklara gedə bilərsiniz.
• Yavaş-yavaş başlayın və orta intensivlikli aerobik (kardio) tipli fəaliyyəti həftə ərzində ən azı 150 dəqiqəyə çatdırın və bunu minimum 3 günə bölüşdürün. 2 gündən artıq fəaliyyətsiz qalmayın.
• Aktiv həyat tərzinə başlamaq üçün heç zaman gec deyil. Ağrılara və zədələnmələrə yol verməmək üçün yüngül fəaliyyət növlərinin seçilməsi məqsədəuyğun yollardan biridir.
• Hər hansı fəaliyyətə başlamazdan və ya fəaliyyətə dəyişiklik etməzdən əvvəl həkiminizdən məsləhət alın.

Fiziki fəaliyyət vasitəsilə hətta hiss olunmadan yuxu keyfiyyətiniz və enerjiniz arta bilər. Bunun nəticəsində hədəf qlikemik nəzarətə çatmaq kimi müsbət dəyişikliklər görə bilərsiniz.

Vaxt keçdikcə isə siz çəki itirməyə başlaya və bədəninizdə başqa fiziki dəyişikliklər müşahidə edə bilərsiniz.

Tip 1 diabet olduğu halda düzgün fəaliyyət planının müəyyən edilməsi

Amerika Diabet Assosiasiyasının (ADA) tövsiyəsinə əsasən tip 1 diabetlə yaşayan uşaqlar gündə ən azı 1 saat fiziki fəaliyyətdə olmalıdırlar. Böyüklər də kənarda qalmır. ADA-ya görə, tip 1 diabeti olan böyüklər həftədə 150 dəqiqə və ya daha çox müddətdə orta intensiv aerobika fəaliyyəti ilə məşğul olmalı və bu ən azı 3 günə paylaşdırılmalıdır. Beləliklə, 2 gündən artıq aktiv fəaliyyətdən kənar qalmaq olmaz!

Əlbəttə, bəzi insanlardakı fiziki problemlər onların bu qədər hərəkət etməsini çətinləşdirir. Lakin bacardığınız qədər fəal olmaq üçün diabətə qayğı komandanızdan bunun təhlükəsiz yolunun nə olduğu ilə bağlı məsləhət almalısınız. Fəaliyyətdə olduğunuz zaman qandakı şəkəri və diabetlə bağlı başqa problemləri nəzarətdə saxlamaq üçün sizin atmalı olduğunuz bəzi vacib addımlar da var.

Başlamaq üçün piyada gəzinti ideal yoldur.

Həvəskar idmançı deyilsiniz ? Qrup şəklində idmanı sevmirsiniz? Piyada gəzinti və rəqs kimi fəal olmanın bir çox başqa yolları da vardır. Xüsusilə əgər siz çox fəal olmağa vərdiş etməmisinizsə, hərəkət etmək üçün piyada gəzinti əla üsuldur.

Nəyə görə piyada gəzmək?

• O əksər günlərə uyğun ola bilər. Avtomobillə və ya ictimai nəqliyyatla getmək əvəzinə piyada getməyə çalışın – xüsusilə, əgər dükanlar sizin zonada yaxınlıqda yerləşirsə.
• O ucuzdur. İdman və ya piyada gəzinti üçün ayaqqabılarınız var? Piyada gəzməyə başlamaq üçün sizə lazım olan yeganə şey budur. Sizə bahalı atletik ayaqqabılar lazım deyil – sadəcə ayağınıza rahat oturan ayaqqabı kifayətdir.
• O sizin mövcud fitnes səviyyənizlə uyğunlaşdırıla bilər. İndicə başlamısınız? Evinizin ətrafında gəzinti etmək kifayətdir. Tapşırığı bir qədər çətinləşdirmək istəyirsiniz? Bir neçə təpəciyi olan böyük park tapın.
• Bu, ürəyin sağlamlığı üçün faydalıdır. Hətta həftədə 5 gün, gündə yarım saat piyada gəzinti belə ürək və ağciyərlərə kömək edə bilər.
• Ətrafı görmək üçün əla yoldur. Piyada gəzinti avtomobil və ya avtobusla getməkdən bir az uzun çəkir. Amma bu həm də sizə sürəti azaltmağa və ətrafdakıları seyr etməyə imkan verir. Siz pula qənaət edirsiniz, bu fəaliyyət növü ətraf mühit üçün də faydalıdır!

Təcrübəli piyada səyahətçi 1 kilometri 16-19 dəqiqəyə qət edə bilir. 24 dəqiqədə 1 kilometr yaxşı hədəfdir. Əgər siz piyada gəzməyə vərdiş etməmisinizsə, bu sürətə çatmanız üçün bir qədər vaxt tələb oluna bilər. Əvvəlcə bir kilometrin başa vurulması 50 dəqiqə çəkə bilər, amma bu normaldır. Bundan zövq alın!

Fəaliyyət planınızı özünüzə uyğunlaşdırın

Diabetə qayğı komandınız sizin üçün təhlükəsiz və rahat olan fiziki fəaliyyət planının hazırlanmasında kömək ola bilər. Siz plana uyğunlaşdıqca, plan həm maraqlı, həm də bir qədər çətin olmasını təmin etmək üçün yenilənməlidir.

Qanda şəkərin analizi

Demək olar ki, 30 dəqiqə və daha artıq davam edən istənilən fiziki fəaliyyət qanda şəkərin səviyyəsinə təsir edir. Ona görə də siz fiziki fəaliyyətdən əvvəl fəaliyyət zamanı və ondan sonra qanda şəkərin səviyyəsini yoxlamalısınız. Siz bu yoxlamalar nəticəsində müəyyən fəaliyyət növlərinin qanınızdakı şəkərin səviyyəsinə necə təsir etdiyini öyrənəcəksiniz.

Məşqdən qabaq – məşqdən qabaq həmişə qandakı şəkərin səviyyəsini yoxlayın.

• Əgər qandakı şəkərin miqdarı 100 mq/dL-dən aşağıdırsa, sizə bir az meyvə və ya bir neçə kreker kimi əlavə karbohidrat lazım ola bilər. 15-30 dəqiqədən sonra yenə yoxlayın. Qanda şəkərin miqdarı 100 mg/dL-dən yuxarı olanadək məşq etməyə başlamayın.
• Sidiyin analizində ketonların mövcud olduğu və qanda qlükozanın səviyyəsi yüksək olduğu halda məşq etməyin. Yüksək səviyyədə ketonlar və qanda qlükozanın səviyyəsinin yüksək olması o demək ola bilər ki, sizin diabetiniz nəzarətdən çıxıb. Bu vəziyyəti necə idarə etməli olduğunuz barədə həkiminizlə danışın.
• Əgər qanda şəkərin göstəricisi 300 mq/dL-dən aşağıdırsa və hər hansı ketonlar yoxdursa, onda ehtiyatla məşq etmək olar. Amma məşq zamanı qanda şəkərin səviyyəsini ölçün.

Məşq zamanı – fiziki fəaliyyət zamanı, xüsusilə əgər siz uzunmüddətli məşq edirsinizsə, test edilməsi zəruri ola bilər. Əgər qanda şəkərin səviyyəsi aşağı düşübsə, məşq zamanı qəlyanaltı lazım ola bilər.

Məşqdən sonra – məşq ümumiyyətlə (lakin həmişə yox) qanda şəkəri azaldır, ona görə də məşqdən sonra da onun yoxlanılması yaxşı fikir olardı. Uzun müddət ərzində və ya acqarına məşq etdiyiniz zaman qanda şəkərin səviyyəsi aşağı düşə bilər.

Nəyə görə fiziki fəaliyyət tip 1 diabetlə yaşayan pasiyentlər üçün bu qədər vacibdir?

Diabetiniz olub-olmamağından asılı olmayaraq, müntəzəm məşqlər hamı üçün faydalıdır. Lakin fiziki fəaliyyət tip 1 şəkərli diabeti olan uşaqlar və yeniyetmələr üçün onların özlərini necə hiss etmələrində əlavə fərq yarada bilər.

Məşq tip 1 şəkərli diabeti olan uşaqlara necə kömək edir:

• Qanlarındakı şəkərin səviyyəsini azaltmağa kömək edir;
• Bədənlərinin insulini istifadə etmək qabiliyyətini yaxşılaşdırır;
• Onlara gələcək üçün sağlam vərdişlərə malik olmağa kömək edir.

Fiziki fəaliyyət həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə sağlam çəkinin saxlanması üçün vacibdir. Bu, uşaqların tip 2 şəkərli diabetlə mübarizə apardığı barədə sizin tez-tez eşitdiyiniz bir məlumatdır. Amma çəkiyə diqqət yetirilməsi tip 1 şəkərli diabeti olan uşaqlar üçün də eyni dərəcədə vacibdir.

Diabetiniz olub-olmamağından asılı olmayaraq, müntəzəm məşqlər hamı üçün faydalıdır. Lakin fiziki fəaliyyət tip 1 şəkərli diabeti olan uşaqlar və yeniyetmələr üçün onların özlərini necə hiss etmələrində əlavə fərq yarada bilər.

Bu qədər də sürətli yox… uşaqlar, məşq və qandakı şəkər barədə daha çox məlumat

Əgər siz diabeti olan biri ilə birgə yaşayırsınızsa, məşqlərin qandakı şəkərin səviyyəsinə necə təsir etdiyini bilmək vacibdir. Müntəzəm fiziki fəaliyyət qanda şəkərin səviyyələrinin aşağı salınmasında çox faydalı ola bilər. Amma bu heç də həmişə belə olmur!

Ümumi qayda: Fiziki fəaliyyət qanda şəkərin səviyyəsini aşağı salır

Bəzən həddən artıq insulin və məşq qanda şəkərin səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilir. Aşağıdakı üsullarla bunun qarşısını almağa çalışın:

• Qabaqcadan uşağınızın yeməyi üçün insulin dozasını azaltmaqla;
• Ona məşqdən qabaq bir qədər meyvə şirəsi və ya tez təsir edən karbohidratlı qəlyanaltı verməklə.

Bu qaydaya istisna: Qısa dövrlərlə intensiv məşq (gərgin velosiped sürmə kimi “anaerobik məşq”) qanda şəkəri qaldıra bilər.

Əgər qandakı şəkərin səviyyəsində böyük yüksəliş varsa, ketonların analizini aparın. Fövqəladə hallarda bu cür məşqlər diabetik ketoaksidoza (DKA) gətirib çıxara bilər.

Çox gərgin məşqdən sonra kifayət miqdarda kompleks karbohidratların olduğu qidanı yemək vacibdir. Məşqdən sonra uşağınızın insulin dozasının nizamlanmasının zəruri olub-olmadığı barədə həkiminizlə danışın.

Uşağınızın fiziki fəaliyyət planını həyata keçirməzdən əvvəl həkimi ilə müzakirə etməyi unutmayın.

Tip 1 şəkərli diabetlə yaşayan uşaqları necə hərəkət etdirməli?

Uşaqların öz yaşlarına uyğun üsullarla bütün yaşlarda fəal olmasına kömək edilməsi çox vacibdir. Tədqiqatlar göstərir ki, tamamilə fəaliyyətsiz qalan (oturaq həyat sürən) tip 1 diabeti olan uşaqlarda onların aktiv yaşıdlarından daha yüksək HbA1c səviyyələrinə malik olma tendensiyası olur.

Uşaqlar üçün yaşa uyğun fəaliyyətlər:

Yadda saxlamalı digər vacib informasiya:

Qanda şəkərin düşməsinə ciddi nəzarət edin. Əgər siz körpələrə və ya iməkləyən uşaqlara baxırsınızsa, onların qanında şəkəri tez-tez yoxlayın. Bu yaşdakı uşaqlar aşağı qan şəkəri simptomları hiss etdiklərini deyə bilməzlər.

Ekran vaxtını məhdudlaşdırın. Bir çox ekspertlər TV-yə baxma və ya kompüterdə əyləncə vaxtını gündə 2 saatadək məhdudlaşdırmağı tövsiyə edirlər.

İrəliləyiş əhəmiyyətlidir. Siz fiziki fəaliyyəti kiçiyindən başlaya və tövsiyə olunan vaxtadək artıra bilərsiniz. Hətta tam fəaliyyətsiz vəziyyətdən fəaliyyətin yarısını icra edən həddədək çatan uşaqlar da sağlamlıqla bağlı bəzi faydalar əldə edirlər.

Uşağınızı fiziki aktiv etməyin bəzi üsulları

Siz hiss edə bilərsiniz ki, uşağınız və ya yeniyetmə övladınız kifayət qədər fəal deyil. Lakin siz onu həddən artıq yormaq və bunu pis təcrübəyə çevirmək istəmirsiniz. Beləliklə, aşağıda onları yerindən qaldırmaq və hərəkət etdirmək üçün bir neçə üsul təqdim edilir – elə üsulla ki, bu onlar üçün iş yox, əyləncə kimi görünür.

• Yaxşı nümunə göstərin. Özünüz aktiv olun. Yadda saxlayın, uşaqlar gördüklərindən öyrənirlər!
• Avadanlıqla təmin edin. Məktəbli uşağınız üçün onun sevdiyi fəaliyyətə uyğun avadanlıq tapın: idman ağacı, toplar, velosiped və ya onları hərəkətə gətirən istənilən oyun növləri (Dəbilqə və onlara lazım olan digər təhlükəsizlik avadanlığını unutmayın).
• Yerləşmə yerinin əhəmiyyəti var. Məktəb yaşlı uşağınızı onun fəal ola biləcəyi yerlərə, məsələn, parklara, futbol meydançalarına, yaxud basketbol kortlarına aparın. Əgər hava yaxşıdırsa, ən yaxşısı açıq havada oynamaqdır.
• Stimul verin. Uşağınızın fiziki fəaliyyəti barədə pozitiv fikirdə olmağı unutmayın. Artıq çəkili və ya öz bacarıqlarından əmin olmayan uşaqlar öz çəkilərini azaltmalı və ya komanda oyunlarında iştirak etməzdən əvvəl öz bacarıqlarını artırmalı ola bilərlər.
• Bunu əyləncəyə çevirin. Əgər uşağınız və ya yeniyetmə övladınız fəaliyyətdən zövq alırsa, bunu ona aşılamaq çətin olmayacaq.
• TV-ni söndürün! TV üçün ən yaxşı vaxt axşam yeməyindən sonradır. Yaxşı olardı ki, vaxtı yeniyetmə övladınızla piyada gəzmək və ya velosiped sürməklə keçirəsiniz. Siz hətta həftədə bir gün “elektron cihazlardan azadolma” günü edə bilərsiniz.
• Bunu onların gündəlik planına daxil edin. Bağçada işləmək, yaxud ev heyvanını gəzdirmək kimi uşağınızın aktiv olması üçün yollar axtarın və ona kömək edin.

Təhlükəsiz şəkildə necə başlamalı

Qeyd edək ki, 30 dəqiqə və ya artıq davam edən bütün çevik məşqlər (məktəbdə gimnastika dərsləri və ya futbol matçları) uşağınızın qida qəbulunun və/ və ya insulin dozasının nizamlanması demək olacaq.

Uşağınız fiziki aktivliyə başlamazdan həkiminizdən nə soruşmalı?

Uşağınızın müalicə planına hər hansı dəyişikliklər etməzdən əvvəl həkim ilə danışın. Həkiminiz uşağınızın nə yeməli olduğunu sizə deyəcək və onun fiziki fəaliyyətinə əsaslanaraq insulin dozasını necə nizamlamalı olduğunuzu öyrədəcək.